Presentatie van de Taakgroep Vluchtelingen
op de Netwerkdag van de Raad van Kerken Amsterdam op 13 mei 2017
door Frans Zoer, secr. a.i. van de Taakgroep
met dank aan Anna Verbeek
De Taakgroep heeft al een lange staat van dienst. Zij heeft in de jaren ’80 en ’90 kerkasiel georganiseerd, en stond de kerken met raad en daad ter zijde in de opvang van individuele asielzoekers. Uit de Taakgroep is toen ook de WOU voortgekomen, de Werkgroep Opvang Uitgeprocedeerden; die bood juridische en sociale hulp aan afgewezen asielzoekers die nog wel kans hadden op een verblijfsvergunning. De WOU is enkele jaren geleden opgeheven.
Met behulp van de Taakgroep geeft de Raad van Kerken al decennialang systematisch aandacht aan en vraagt ze aandacht voor vluchtelingen.
Vanuit het Bijbels appèl om gestalte te geven aan Gods Koninkrijk van vrede en recht hebben de kerken een bijzondere betrokkenheid bij verdrukten en vreemdelingen.
Wie nemen deel aan de Taakgroep ?
Op de website vindt u een lijst van kerken en organisaties die regelmatig deelnemen aan de maandelijkse bijeenkomsten. Daartoe behoren o.a. de Protestantse en de Lutherse Diaconie, de Protestantse Gemeente Zuid-Oost, de Dominicusgemeente, Diaconaal opbouwwerk Amsterdam-Oost, Caritas bisdom Haarlem-Amsterdam, Casa Migrante e.a.
Daarnaast schuiven ook altijd vertegenwoordigers van niet-kerkelijke groepen aan, zoals de steungroep We Are Here, het Harriet Tubman Huis, het ASKV, e.a.
Samen vormen we een platform voor overleg m.b.t. vluchtelingen in Amsterdam.
Voor communicatie onderling en informatie naar andere kerken benutten we de website van de Raad van Kerken en de nieuwsbrief, die we proberen maandelijks rond te sturen.
Een aantal van u ontvangt mogelijk ook de nieuwsbrief van Kerken Helpen A’dam; die nieuwsbrief en bijbehorende website zijn voortgekomen uit een gezamenlijk initiatief waar de Taakgroep ook aan meewerkte.
Voor de kerken die bij de RvK zijn aangesloten wil de Taakgroep functioneren als:
– een denktankje om de hulp door kerken aan asielzoekers en ongedocumenteerden gaande te houden en de kerken steeds weer te stimuleren in actie te komen
– expertise om de kerken en de Raad van Kerken te adviseren.
– een overlegplatform om alle ervaringen te delen, ook met andere organisaties die zich het lot van asielzoekers aantrekken
– een woordvoerder in de lobby om bij de gemeente een humane opvang van ongedocumenteerde en kwetsbare asielzoekers te bewerkstelligen.
Wij hanteren hierbij twee uitgangspunten die bekend zijn in diaconale kring:
We willen helpen waar geen helper is – en we helpen onder protest.
Het eerste, helpen waar geen helper is, is behulpzaam bij de afbakening van het werk van de Taakgroep.
Voor de nieuwe instroom van vluchtelingen sinds eind 2015 wordt behoorlijk wat hulp geboden vanuit de samenleving. De gemeente vraagt burgers de nieuwe statushouders te helpen integreren en faciliteert dat ook (zie de manier waarop rond azc Wenkebachweg een en ander is georganiseerd). Ook vrijwilligers van diverse kerken leveren daar een bijdrage aan. Taalcafe’s, maaltijden, voetbalwedstrijden, ruimte voor een arabisch-sprekende kerk (initiatief van de Evangelical Synod of the Nile, Egypte).
Vanuit de gedachte ‘Helpen waar geen helper is’ concentreert de Taakgroep Vluchtelingen zich op asielzoekers die nog in procedure zijn en díe afgewezen asielzoekers die niet terug kunnen naar hun land van herkomst. Deze laatsten komen in de knel volgens onze Bijbelse criteria van rechtvaardigheid en barmhartigheid.
In het bijzonder zijn dat de asielzoekers met een afwijzing en bevel om terug te keren naar hun land van herkomst, maar die niet terug kunnen omdat ofwel hun land hen de toegang weigert ofwel omdat de omstandigheden zo slecht zijn, dat ze er geen veilig leven kunnen leiden. Zij verkeren in het zogeheten ‘asielgat’, een lacune in de Vreemdelingenwet, waarvoor nog steeds geen oplossing in de maak is.
De focus op deze groep mensen is versterkt toen in 2012 de mensen van We Are Here hun tenten opsloegen in de Hoftuin, bij het Wereldhuis. De groep verhuisde naar de Notweg in Osdorp en kon na ontruiming terecht in de Vluchtkerk, met steun van de Diaconieën en heel veel vrijwilligers. Vanaf dit begin geeft de Taakgroep steun aan We Are Here.
Meermalen hebben we kortdurende opvang geregeld in wijkkerken, terwijl de steungroep zocht naar een andere locatie. We hebben ook meermalen brieven geschreven naar B&W en gemeenteraad, en ingesproken bij raadsvergaderingen, om te pleiten voor goede opvang, en voor verbetering van de Bed, Bad & Brood-voorzieningen.
Er is vanuit de Taakgroep een bijzondere band met de groep Eritrese/Ethiopische asielzoekers (de Smaragdgroep, vnl. vrouwen; kerkasiel; tijdelijk in deWittenberg). Nu wonen zij in de Vluchtmaat, met praktische steun vanuit verschillende PKA-wijkgemeenten. – De hapjes vanmiddag zijn verzorgd door drie vrouwen van deze groep.
Het is belangrijk dat de Taakgroep namens de kerken zich laat horen in de lobby naar gemeentebestuur en politiek. Hiermee geven we uitdrukking aan het tweede uitgangspunt: helpen onder protest. We gaan ervan uit dat alle hulp vanuit kerkelijke kring belangrijk en waardevol is in zichzelf, maar tegelijk dat fatsoenlijke opvang en begeleiding van vluchtelingen en ongedocumenteerden een zaak is van de hele samenleving, en dus onder de verantwoordelijkheid valt van de overheid, dat is hier het gemeentebestuur.
En we zien dat zulke lobby naar de politiek ook succes kan hebben: Kerk in Actie kreeg het via de Europese Raad van Kerken voor elkaar dat duidelijk werd dat de overheid een zorgplicht heeft, ook voor ongedocumenteerden, en op grond daarvan zijn de BBB-voorzieningen opgezet. Hier in A’dam pleiten we samen met anderen voor verbetering van de BBB-organisatie.
Daarvoor hebben we deskundigheid en expertise nodig. Die verwerven we door samen te werken met andere organisaties.
– Gerhard Scholte vergezelt regelmatig de mensen van het Wereldhuis en Co van Melle die elke ochtend bij de uitgang van de BBB Walborg in Buitenveldert staan om hun solidariteit te betuigen aan de mensen die die dag de straat weer op moeten. Het levert veel inzicht en contacten met de mensen van HVO en Leger des Heils die de BBB runnen.
– Gerhard is ook voorzitter van het Deskundigenoverleg in de Gelagkamer van de Protestantse Diaconie, waar diverse organisaties die bezig zijn voor asielzoekers (ASKV, Dokters van de Wereld, Equator, Amnesty) ervaringen uitwisselen en ingangen bedenken voor de lobby naar de gemeenteraad. Hieruit kwam recent het plan voor een Doorstroomhuis, met 24-uursopvang voor enkele maanden, zodat bewoners van de BBB kans krijgen om zich te bezinnen op hun perspectieven.
De Taakgroep schakelt kortom tussen: informeren – concrete acties – overleg – inspraak – ondersteuning van (juridische) acties .
Twee motto’s tot besluit:
1. De straat is niet de oplossing. Die uitspraak lenen we van harte van INLIA, het sterke kerkelijke initiatief waarop nu de stad Groningen een stevige BBB+ heeft ingericht.
De term is inmiddels ook een slogan in de doorgaande lobby bij de gemeente Amsterdam: een lobby voor een BBB-plus, waar ongedocumenteerden niet overdag de straat op hoeven en waar adequate begeleiding kan worden georganiseerd. En voldoende plekken waar getraumatiseerde asielzoekers op adem kunnen komen en deskundige begeleiding krijgen. Op woensdag 10 mei kwam het Doorstroomhuis ter sprake in de gemeenteraad; de burgemeester toonde zich niet enthousiast, maar het komt terug in verder overleg.
Samen met andere organisaties houden wij het vraagstuk van humane, respectvolle opvang op de gemeentelijke agenda.
2. Steun Ongedocumenteerden door hen vrijwilligerswerk te geven – en zo deels in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. Niets doen is funest, het leidt tot apathie en erger. ASKV en Wereldhuis van de Protestantse Diaconie werken hard aan activering van ongedocumenteerden. De Taakgroep Vluchtelingen heeft onder de kerken een actie opgezet waarmee kerken en individuele kerkleden gevraagd worden klussen aan te bieden aan ongedocumenteerden van We Are Here.
Voorbeelden: schoonmaak, catering op verjaardagen, schuurtjes schilderen of slopen, kelders opruimen, helpen bij de jaarlijkse kerk-schoonmaakbeurt, catering voor kerkelijke activiteiten. Het levert ook fantastische verhalen op over opgeluchte asielzoekers, die groeien in zelfbewustzijn en ontwikkeling van vaardigheden; een belangrijke bijdrage aan hun empowerment.
Namens de Taakgroep – namens de asielzoekers roep ik jullie graag allemaal op om mee te doen aan deze actie!
– – – – –
