Afzender:

organisaties vertegenwoordigd in het Gelagkameroverleg* Amsterdam.

Aan:

de leden van de Commissie Algemene Zaken van de gemeenteraad van Amsterdam

Onderwerp:

reactie n.a.v.de raadsbrief ‘kraak-en ontruimingsbeleid’, 10-12-2019

Amsterdam, 29 januari 2020

Geachte leden van de Commissie Algemene Zaken,

Deze brief werd geschreven door betrokkenen van verschillende organisaties die dagelijks professioneel of vrijwillig actief zijn voor en met mensen zonder papieren in onze stad. Wij schrijven u naar aanleiding de raadsbrief ‘kraak- en ontruimingsbeleid’ van 10 december 2019. U bespreekt deze raadsbrief in uw vergadering op donderdag 30 januari. De betrokken organisaties maken zich ernstige zorgen over een aantal zaken die daarin worden vermeld en willen deze zorgen door middel van deze brief met u delen.

I. Allereerst vinden wij de sfeer van de raadsbrief in tegenspraak met de Landelijke Vreemdelingen Voorzieningen (LVV) pilot in Amsterdam, waarbij de gemeente Amsterdam ongedocumenteerden opvang biedt om voor hen een bestendige oplossing te vinden. Sommige van de ondertekenende organisaties hebben een actieve rol in de uitvoering van de LVV in Amsterdam. Zij hopen dat deze aanpak leidt tot meer bestendige oplossingen voor ongedocumenteerden. De raadsbrief staat echter haaks op het uitvoeringsbeleid ongedocumenteerden, omdat die de problemen rond de opvang niet voldoende onderkent.

De betrokken organisaties hebben herhaaldelijk aangegeven dat er altijd mensen zullen zijn die niet in de LVV terecht kunnen, hetzij omdat deze vol zit, hetzij vanwege de uitsluitingscriteria. Zij hebben bij de Commissie Algemene Zaken een aantal malen gewaarschuwd voor het feit dat mensen op straat komen te staan. Nu dat realiteit is geworden is het vreemd om dan eenzijdig maatregelen te nemen tegen het kraken van panden, zonder oog te hebben voor het feit dat in Amsterdam het adagium dat niemand op straat slaapt, allang niet meer opgaat.

In die brief van 10 december schrijft de driehoek dat er eigenlijk geen goed beeld te krijgen is, wie de krakers precies zijn en of er alternatieven zijn voor deze personen. De organisaties die dagelijks met deze mensen werken, hebben echter over het algemeen wel degelijk een goed inzicht in wie deze mensen zijn en zij willen u hierover graag informeren. Daarnaast zijn wijkagenten, de brandweer en aanverwante medewerkers van de gemeente en stadsdelen over het algemeen in contact met de diverse groepen en individuen. Dus wellicht zou het goed zijn ook hen hierin te betrekken, indien e.e.a. niet duidelijk mocht zijn, zoals gesteld in de raadsbrief van de burgemeester.

II. Verder willen we onze zorgen uiten over de drie punten die in de raadsbrief staan en waarin aanscherping van het huidige beleid wordt voorgesteld.

1. De eerste maatregel betreft het investeren in informatiepositie.

Volgens de brief is het nodig dat er wordt geïnvesteerd in informatie door mensen die veelvuldig kraken in beeld te brengen, met als doel om kraken minder anoniem en risicoloos te maken. Maar wat gaat de driehoek met deze informatie precies doen? Leidt ‘in beeld zijn’ tot het delen van informatie met DT&V, de IND of de Vreemdelingenpolitie? Of gebeurt dat alleen bij arrestatie?

2. Dan de tweede maatregel met betrekking tot de rechtsgang.

Hier wordt de toon van de brief gezet; alsof bij nijpende dakloosheid – uitzonderingen daargelaten – het kraken door ongedocumenteerden een berekenende actie is, die zelfs bestempeld wordt als misbruik van recht. Het gaat voorbij aan het feit dat mensen handelen vanuit het voor hen zeer urgente vraagstuk: de noodzaak tot huisvesting.

3. De derde maatregel betreft het optreden in geval van heterdaad.

In geval van kraak gaat er direct opgetreden worden om te voorkomen dat er huisrecht wordt gevestigd. Wij vragen ons af: wat betekent dit? Wat gebeurt er als de politie mensen zonder papieren tegenkomt bij een kraak? Worden zij dan opgepakt, vastgezet en uiteindelijk uitgezet, is dat het doel van deze maatregel?

Ten slotte nog deze vraag: worden panden ook ontruimd die gekraakt zijn na leegstand? Als dat zo is, dan gaat dat in tegen de bewering in de raadsbrief dat er bij leegstand niet ontruimd wordt. Wordt er in een dergelijk geval geopereerd op basis van hoor en wederhoor? En hoe wordt onderzocht wat het bestemmingsplan voor het bewuste pand is?

Een kraakverbod treft de ongedocumenteerden keihard en zorgt er slechts voor dat er nog meer mensen in een onveilige situatie belanden. Mensen die op straat leven zijn uiterst kwetsbaar merken wij dagelijks. Het drijft mensen nog verder de afgrond in van de wanhoop. Het maakt het nog moeilijker om een supportnetwerk om mensen heen te bouwen en mensen in beeld te hebben en de nodige ondersteuning te bieden. Mensen lopen op straat meer gezondheidsrisico’s en zullen zich meer genoodzaakt voelen om dingen te doen die ze eigenlijk niet willen doen om aan eten, verzorging, geld of onderdak te komen. Gedwongen op straat leven schendt mensenrechten. We denken dat het de druk op de organisaties die deze doelgroep ondersteunen nog verder zal vergroten.

We vinden dan ook dat de maatregelen in de raadsbrief hun doel totaal voorbijschieten. In de brief zelf wordt al aangegeven dat er steeds minder gekraakt wordt. Zelfs oud politiechef J.C. van Riessen noemt de huidige situatie klein bier vergeleken met het verleden. In zijn woorden: “De groep waar het om gaat heeft geen papieren en moet ook ergens zitten, dus maak het ze niet zo moeilijk burgemeester…”.

We hopen dat u onze zorgen serieus neemt en als gemeenteraadsleden hierover het debat met de burgemeester aangaat, met als doel om de voorgestelde aanscherpingen van beleid af te zwakken dan wel ongedaan te maken.

Mocht u vragen hebben, dan staan wij tot uw beschikking,

Met vriendelijke groet,

Anne van Schaik, ASKV/Steunpunt Vluchtelingen

Annette Kouwenhoven, Stichting Here tot Support, Amsterdam City Rights

Gerhard Scholte, Keizersgrachtkerk, voorzitter Gelagkameroverleg Ongedocumenteerden

Gerrianne Smits, Dokters van de Wereld

Paul van Oosten, Protestantse Diaconie Amsterdam

Chris Keulemans, voorzitter Breed Stedelijk Overleg Ongedocumenteerden

Jan van der Meulen, voorzitter Taakgroep Vluchtelingen/ Raad van Kerken Amsterdam

Colm Dekker, Stadsdiaken / Gemeenschap van Sant’Egidio

Geeske Hovingh en Pablo Eppelin, Wereldhuis / Protestantse Diaconie Amsterdam

Cor Ofman, Stap Verder ZO

Ingrid Kluvers, Harriet Tubman Huis Amsterdam ZO

Coen van Loon, Team KerkBed

Henk Griffioen, vrijwilliger

Elske Scholte, Code Rood Netwerk

Dokter Co van Melle

Alied Blom en Marjan Sax, Vrouwen Tegen Uitzetting

Ivanka Annot, Art.8 EVRM

* Gelagkameroverleg is een 6 wekelijks overleg tussen NGO’s en vrijwilligersorganisaties die professioneel of als vrijwilligers betrokken zijn bij de problemen van mensen zonder papieren in onze stad. Het GKO is begin 2017 opgezet en vindt plaats in de ‘Gelagkamer’ van de Protestantse Diaconie 

Geachte leden van de Commissie Algemene zaken van de gemeente Amsterdam

In april heb ik, namens het Code Rood Netwerk, voor het laatst bij u ingesproken over de situatie van de ongedocumenteerden in Amsterdam. Sindsdien zijn wij als Caritas van de katholieke kerk samen met onder andere Human Aid Now  en Family on a Mission, doorgegaan met het brengen van voedsel naar de ongedocumenteerden die in kraakpanden verbleven.  

In november en december zijn deze panden ontruimd en heeft men zo goed en kwaad als het ging elders onderdak gevonden. Voor deze organisaties is het zeer moeilijk nu nog iets voor deze mensen te betekenen. 

Een deel zit nu in de winteropvang, anderen worden door particulieren thuis opgevangen en weer anderen leven in de gekraakte garage van We Are Here in Kraaiennest Amsterdam Zuid-oost. Meer dan 80 mensen wonen daar en worden met name ondersteund door Samantha en dr. Co. Regelmatig zien wij mensen die wij kennen en die de nacht ergens in de buurt van het Wereldhuis onder een brug hebben doorgebracht. 

Het gaat hier niet alleen over het structureel weigeren van het aanbod van de gemeente van onderdak door sommige ongedocumenteerden, zoals u stelt in uw brief van 10 december. Bij ieder beleid dat geformuleerd wordt, zullen er altijd rafelranden zijn waar mensen tussen wal en schip raken. Wij merken bijvoorbeeld dat zelfs Veilige Landers die al op leeftijd zijn en al vele jaren in Nederland wonen, gewoon op straat gezet worden en het maar uit moeten zoeken. 

Een kraakverbod treft de ongedocumenteerden keihard en zorgt er slechts voor dat er nog meer mensen in een onveilige situatie belanden. Want eenmaal op straat is er het risico van excessief drugsgebruik, uitbuiting en gedwongen prostitutie. Mensen die op straat leven zijn uiterst kwetsbaar merken wij dagelijks. Daarnaast denken wij dat het kraakverbod meer maatschappelijke onrust en meer criminaliteit kan veroorzaken. 

Mensen die op de wachtlijst staan voor de 24-uurs opvang, Veilige-Landers en Dublin-claimanten gaan niet in rook op wanneer er een kraakverbod komt.  

In die brief van 10 december zegt u tevens, dat er eigenlijk geen goed beeld te krijgen is, wie de krakers precies zijn en of er alternatieven zijn voor deze personen. De organisaties die dagelijks met deze mensen werken, hebben echter over het algemeen wel een goed inzicht in wie deze mensen zijn; de organisaties die dagelijks bezig zijn met noodopvang, verenigd in het Code Rood Netwerk, willen u hierover graag informeren. 

Kortom: 

Door het kraakverbod komen er meer mensen op straat en dat veroorzaakt veel stress en onrust, wat vervolgens weer problemen geeft voor deze groep, voor de omgeving en voor de organisaties die voor de ongedocumenteerden werken.  

In het Wereldhuis bijvoorbeeld ziet men een toename van frustratie en agressie, en de mensen die daar werken hebben het afgelopen jaar al hun tijd moeten geven aan noodhulp. Zij komen niet meer toe aan hun eigenlijke werk.  

Niet alles hoeft door de gemeente opgelost te worden. Er zijn vele mensen en organisaties die bereid zijn iets voor deze mensen te betekenen. Maar dan zal er mee begrip moeten komen voor hen die nu buiten boord vallen. 

Dank voor uw aandacht. 

Coen van Loon, RK diaken