SCP-rapport – https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2025/04/01/migratie-als-spiegel-van-maatschappijbeelden

van: Parool – 1 april 2025

Meeste Nederlanders genuanceerd over migratie, Amsterdammers positiever dan gemiddeld

De meeste Nederlanders hebben geen uitgesproken standpunt over migratie, stelt het SCP in een maandag verschenen rapport. Bijna 60 procent vindt dat Nederland een morele plicht heeft migranten op te vangen die vluchten voor oorlog en geweld.

door Tom Dieleman

Een derde van de Nederlanders wil juist strengere afspraken, ook als dit ingaat tegen internationale verdragen. 9 procent wil dat er meer mensen worden opgevangen dan nu wordt gedaan, aldus het SCP.

Er is dus een brede middengroep die zowel de voor- als nadelen van migratie ziet. Deze groep maakt zich zorgen over de instroom, maar staat open voor oorlogsvluchtelingen en arbeidsmigranten in sectoren met personeelstekort.

Het SCP baseert zich met de cijfers op een rapport van het Liss (Langlopende Internet Studies voor de Sociale wetenschappen) uit 2022. Dat is dus nog vóór de Tweede Kamerverkiezingen van 2023, waarin de PVV flink won en andere rechtse partijen goed scoorden.

De gegevens kunnen daardoor enigszins gedateerd zijn, bevestigt onderzoeker Sander Kunst, een van de schrijvers van het SCP-rapport. “Wat wel zo is, is dat de opvattingen over migratie vrij weinig zijn veranderd in de afgelopen jaren,” licht hij toe. “In het rapport zien we dat er gemiddeld genomen sinds 2002 vooral stabiliteit overheerst in hoe mensen denken over migratie, ondanks alles wat er in de wereld gebeurd is de afgelopen jaren.”

Kunst zegt dat vooral de context waarbinnen opvattingen zich bevinden, is veranderd. “Er zijn nu meer partijen die campagne voeren op migratie als thema, en mensen zijn migratie als onderwerp belangrijker gaan vinden voor hoe zij denken over hun eigen politieke identiteit en partijkeuze. Hierdoor zijn deze zorgen over migratie, die dus al langer bestaan, zichtbaarder aanwezig.”

Amsterdam

Volgens het SCP ervaren vooral mensen buiten de grote steden migratie als een bedreiging. In grote Nederlandse steden zoals Amsterdam, waar veel mensen met een migratieachtergrond wonen en het opleidingsniveau relatief hoog is, zijn bewoners gemiddeld positiever over migratie en culturele diversiteit. “Het is echter wel zo dat een groot deel van deze verschillen ontstaat door wie in deze gebieden wonen.”

Hoogopgeleiden staan doorgaans positiever tegenover migratie. Kunst: “In ons rapport zien we duidelijke verschillen tussen mensen naar opleidingsachtergrond. Mensen met een hbo- of wo-diploma zijn gemiddeld genomen positiever over migratie dan mensen met maximaal een mbo-diploma. Hier kunnen veel factoren aan ten grondslag liggen. Bijvoorbeeld, dat mensen met hbo- of wo-diploma meer de lusten ervaren van migratie dan mensen die alleen de basisschool of het vmbo hebben gedaan. Maar ook omdat zij een minder strikte definitie hanteren van wanneer iemand een ‘echte’ Nederlander is.”

In het rapport wordt Amsterdam aangeduid als zogeheten ‘meerderheid-minderheid-stad’, waar geen enkele bevolkingsgroep in de meerderheid is. Dit maakt de stad een spiegel van de zeer diverse samenleving waar het SCP op doelt. Die diversiteit zorgt niet alleen voor spanningen, maar ook voor gevoelens van uitsluiting en verlies van identiteit bij sommige bewoners.

Wonen is spanningsveld

Zorgen om migratie hangen volgens het SCP samen met een gevoel van onbehagen over onderwerpen die spelen in een samenleving. Bijna driekwart van de Nederlanders denkt dat het voor hen moeilijker wordt om een woning te vinden door de komst van vluchtelingen. Ook in steden komt dit sentiment naar voren. Voor Amsterdam, waar de woningdruk extreem hoog is, is dit een relevant spanningsveld​.

Sander Kunst: “Veel mensen koppelen de krapte op de woningmarkt aan migratie. Deze overtuiging leeft vrij breed in de samenleving. En natuurlijk is het zo dat meer mensen ook een grotere vraag naar woningen betekent.” Er ligt volgens de onderzoeker ‘een complex samenspel aan factoren ten grondslag’ aan de krapte op de woningmarkt.

“Minder migratie zal deze problemen niet volledig oplossen. Als we bijvoorbeeld kijken naar de sociale huur zou de wachttijd slechts een aantal maanden dalen als statushouders geen toegang meer zouden hebben. Het woningmarktprobleem is dan ook te complex om dit volledig toe te wijzen aan migratie, alhoewel dit wel vaak zo wordt voorgesteld in het politiek en maatschappelijk debat.”

Het planbureau ziet dat het migratiedebat al sinds de jaren negentig ‘verhit’ is en dat de val van het kabinet-Rutte IV over het recht op gezinshereniging van statushouders dit nogmaals onderstreept. Voor- en tegenstanders staan steeds meer tegenover elkaar en willen niet meer luisteren naar elkaars argumenten en denkbeelden. Volgens het SCP sluit het beter aan als in het publieke debat wordt erkend dat migratie zowel positieve als negatieve effecten heeft.

– – –

www.parool.nl/amsterdam/meeste-nederlanders-genuanceerd-over-migratie-amsterdammers-positiever-dan-gemiddeld

= = =

Materie en welvaart dragen niet automatisch bij aan levensgeluk

Dwars tegen het politieke klimaat in blijft Geeske Hovingh (45) opkomen voor vluchtelingen. Binnenkort als coördinator van de stichting Maya Angelou, een opvang voor ongedocumenteerde vrouwen en kinderen.

door Marije van Beek

“Ik was net klaar met de middelbare school toen ik een reis maakte die mijn leven behoorlijk heeft bepaald. Naar Ghana, om acht maanden vrijwilligerswerk te doen. Doel was dat Europese jongeren kennis maakten met andere kanten in de wereld.

“Wat dat vooral met je doet: je leert dat wat je hebt niet vanzelfsprekend is. Ik zat dan ook in een klein dorpje ver van alles, zonder stromend water, zonder elektriciteit. We moesten er lesgeven aan 85 kinderen, zonder boeken.

“Aanvankelijk dacht ik: ik ga daar iets goeds doen, maar ik kwam terug met het gevoel dat het andersom was. Dat het mij heel goed had gedaan, omdat ik er zoveel had geleerd en ontvangen van de mensen die ik daar heb ontmoet. Dat materie en welvaart niet automatisch bijdragen aan levensgeluk. Dat daar andere dingen voor nodig zijn.

“Door die reis ben ik eerst culturele antropologie gaan studeren en, via een omweg als voorganger en programmamaker bij de Rode Hoed van Huub Oosterhuis, bij het Wereldhuis gaan werken. Dat zit in Amsterdam in de kelder van de protestantse diaconie: een veilige plek waar vluchtelingen een luisterend oor en warme maaltijd krijgen.

Twee jaar niet gesproken

“Toen ik terugkwam heb ik een boekje gekocht van Maya Angelou, Zelfs de sterren schijnen eenzaam. Dat zit vol met prachtige korte teksten van haar, ik heb het altijd in mijn hart gedragen. En nu ik een nieuwe baan heb, bij de opvang voor ongedocumenteerde vrouwen en kinderen die naar haar is vernoemd, kwam dat boekje ineens weer tevoorschijn.

“Maya Angelou heeft zoveel meegemaakt dat ze ooit twee jaar niet gesproken heeft, en daarna wel weer, en toen is ze juist het woord als kunst, als wapen en kracht gaan inzetten, als burgerrechtenactivist. Als er een uitspraak is van haar die me raakt, dan is het deze: ‘Je zult niet alles wat je overkomt in de hand kunnen houden, maar je kunt beslissen om je er niet door te laten klein krijgen’.

“De 24 vrouwen in de opvang waar ik ga werken, zijn ook door heel donkere periodes heengegaan om hier te komen. En soms hebben mensen daar wel een tik van gekregen. Maar wat ik in het Wereldhuis altijd heel inspirerend vind, is te zien hoeveel veerkracht mensen bezitten.

In de overlevingsstand

“Al zijn er veel dingen waar je als vluchteling geen macht over hebt, deze mensen laten zich er niet door klein krijgen. Ze kijken vooruit, blijven vrolijk, kleden zich mooi aan. Kortom, ze laten hun problemen niet alles overnemen.

“Daar kunnen wij westerlingen met onze neiging tot klagen wel een voorbeeld aan nemen. Wij zijn heel snel uit het veld geslagen en denken al snel: alles wordt alleen maar slechter. Misschien omdat we het ons kunnen permitteren. Mensen die in de overlevingsstand staan, houden de focus op wat goed gaat.

“Ook met de huidige tegenwind heb ik veel aan die Afrikaanse mentaliteit van de mensen hier om me heen. Ik kan somber worden door de politieke ontwikkelingen, met dit kabinet dat schermt met ‘de strengste asielwetgeving ooit’. Dichte deuren, hoge hekken. Nu bedenken ze zelfs borden met ‘er wordt hier gewerkt aan uw terugkeer’.

“Maar dan herinner ik mezelf aan de mensen voor wie we dit doen. En dan wordt het weer licht en vrolijk. Mensen denken toch al vaak dat vluchtelingenwerk wel heel zwaar zal zijn. Natuurlijk zijn er trauma’s en wordt er gehuild. Maar er wordt net zo veel gelachen.”

– – – van: Trouw – 11 november 2024

www.trouw.nl/religie-filosofie/geeske-hovingh/materie-en-welvaart-dragen-niet-automatisch-bij-aan-levensgeluk

= = =

Goedenavond zus, broer in het geloof, 

De keuze van de Nederlandse regering voor het strengste asielregime ooit en het uitroepen van een asielcrisis deden mij vorige maand besluiten om een oproep van voorgangers aan onze regering te formuleren. Hierbij zend ik u graag deze oproep (inclusief de namen van de 870 ondertekenaars) toe. Ik vraag u of u als voorganger ook deze oproep wilt ondertekenen.

Ik realiseer het mij dat het voor een voorganger misschien ongebruikelijk is om een oproep te ondertekenen. Zeker als die gericht is aan onze eigen overheid. Ik vraag u om de overwegingen van professor Kamphuis en dominee Sytsma te lezen waarom zij deze oproep hebben ondertekend, en misschien ook het gebed dat professor Van ’t Slot heeft geschreven voor een bericht voor alle ondertekenaars.

Het is mijn gebed dat meer voorgangers hun voorbeeld willen volgen en we samen het krachtigst mogelijk appel op onze regering mogen laten klinken, voor een rechtvaardig en barmhartig overheidsbeleid voor gevluchte mensen.

Als u de oproep wilt ondertekenen, wilt u mij dat dan alstublieft uiterlijk komende woensdag laten weten? Als u wilt, stuurt u mij dan een e-mailbericht met daarin aangegeven hoe u vermeld wilt worden als ondertekenaar. Dank u wel alvast.

Met hartelijke groet, in Christus verbonden,

Jan de Beer

https://jan-de-beer.nl/ | Jan de Beer | LinkedIn

‘De HEER beschermt de vreemdelingen,

wezen en weduwen steunt Hij,

maar goddelozen richt Hij te gronde.’ (Psalm 146, 9)

Deze psalm lazen wij in de week dat het verzoek mij bereikte om ‘de oproep tegen het strengste asielbeleid ooit’ te tekenen. Onze God ziet om naar weerloze mensen en veroordeelt egoïsme en machtsmisbruik. Heel de bijbel getuigt ervan dat ook vreemdelingen onder de bijzondere zorg van God vallen. Ik kon niet anders doen dan de oproep ondertekenen en hoop dat nog veel meer collega’s dat zullen doen.

Barend Kamphuis

Onmachtig volgde ik het vele verbijsterende nieuws uit Den Haag. Schandalig dit spreken over ‘een ervaren asielcrisis’ en de onwil recht te doen aan de meest kwetsbaren: vluchtelingen. Maar wat kan ik doen? Toen liet Jan me zijn brief lezen. Hij geeft woorden aan wat ik voelde en dacht. Heeft het zin, zo’n brief van ‘geestelijke leiders’? Ik vraag het me af. Maar mijn bijbel is duidelijk: ‘Spreek voor hen die weerloos zijn’ (Spreuken 31:8) en dus zette ik uit volle overtuiging mijn naam onder deze brief. Ik hoop dat je meedoet.

Groet,

Jeroen

========================================

Gebed van Edward van ‘t Slot:

Gulle God,

Alles wat wij hebben, hebben we van U ontvangen,
en er is niets, wat we niet voortdurend ontvangen.
Wij loven U daarom, en we bidden dat wij
met de mensen om ons heen
in vol vertrouwen in U zullen leven.
Bewaar ons voor de angst dat we tekort zullen komen
voor de krampachtigheid die niet los durft laten
voor de woede die verbitterd vasthoudt aan eigen gelijk.
We bidden om ruimte voor wie ruimte nodig hebben
gulle ruimte, in onze eigen harten en gebeden en gebaren
gulle ruimte bij hen die ons besturen
gulle ruimte die het leven beaamt
en die U als de gever van het leven viert.
We bidden om recht voor hen die behandeld worden als rechteloos
over wie anderen zichzelf tot rechter aanstellen –
wij bidden dat wij zelf van geen ander recht zullen leven
dan het recht en de vrede die U voortdurend geeft.

 Amen.

In het kader van The Spirit of Amsterdam zijn er op zaterdag 23 november twee voorstellingen in de Muiderkerk. Tussen 15.00 en16.30 uur speelt Ekatarina Levental (Katja) haar muziektheatervoorstelling De Grens – Welkom in Niemandsland! Katja heeft haar voorstelling gebaseerd op haar dagboekfragmenten uit de periode waarin ze als 16-jarige vluchteling aankwam in Nederland. In haar onewomanshow zien we Nederland door de ogen van een buitenstaander, met veel humor en begrip.

Naar aanleiding van deze voorstelling wordt er om 17.00 uur een dialooggesprek georganiseerd door de Muiderkerk, in samenwerking met Dialoog in Actie, een organisatie die dialogen organiseert om verbinding te creëren. We gaan in gesprek over: eigen ervaringen van vluchtelingen, contacten met vluchtelingen en zorgen rond het huidige migratiebeleid in Nederland. Er wordt een lichte maaltijd geserveerd. Aanmelding hiervoor via ds. Greteke de Vries via: predikant@muiderkerk.nl, kosten bedragen € 5,-.

Om 20.00 uur is een tweede voorstelling van Ekatarina Levental, getiteld Schoppenvrouw. Katja vertelt het verhaal over haar oma en 4 vrouwen van dezelfde generatie: Anne Frank, Marilyn Monroe, Maria Callas, Ulrike Meinhof en Dora Gorohovskaya. Ze toont de kracht van deze legendarische vrouwen, die zich vrijvochten van hun lot.

Katja woont in de Watergraafsmeer. Ze studeerde zang aan het Koninklijk Conservatorium Den Haag en harp aan diverse conservatoria.

Kaarten voor de voorstellingen zijn te koop (€15,00) via https://thespirit.amsterdam/tickets/.
Informatie en aanmelding dialoog: ds. Greteke de Vries, via: predikant@muiderkerk.nl

De nieuwe regering wil het Nederlandse vluchtelingenbeleid aanzienlijk verslechteren. Hiermee geconfronteerd voelt de Raad van Kerken de noodzaak te formuleren hoe we vanuit ons geloof met vluchtelingen willen omgaan in het document ‘Maar wij geloven. Geloven in tijden van verharding’.

Alle mensen zijn naar Gods beeld en gelijkenis geschapen. Ieder van ons is geroepen om in de ander onze naaste te herkennen en om deze naaste lief te hebben als jezelf (Marcus 12, 31). Wie in nood verkeert, heeft een mens nodig die helpt. Als mensen zich voor de ander verantwoordelijk weten, komt een gemeenschap tot bloei. Dat geldt zowel voor de nationale als ook voor de internationale gemeenschap van mensen. We zijn geroepen de liefde en verantwoordelijkheid voor onze naasten niet te beperken tot onze landgenoten. God vraagt ons ook de vreemdeling lief te hebben, als onszelf (Leviticus 19, 34). Wanneer we vreemdelingen als een bedreiging gaan zien, doen we niet alleen hen maar ook onszelf tekort. Wanneer angst en wantrouwen worden gevoed, verdort de gemeenschap. De verharding jegens de vreemdeling kan dan ook ieder van ons persoonlijk beschadigen, als wij onze harten verharden en hartelozer worden.

Geloven nu

In het regeerprogramma ziet de regering asielzoekers als een bedreiging voor ons bestaan. Maar wij geloven dat God ons oproept om vreemdelingen en vluchtelingen te zien als onze naasten: mensen zoals wij, die recht hebben op een menswaardig bestaan.

In het regeerprogramma wil de regering een asielcrisis uitroepen en daartoe een asielcrisiswet aannemen. Maar wij geloven dat God ons oproept om mensen in nood te helpen en niet buiten te sluiten. God vereenzelvigt zich met mensen in de meest kwetsbare situaties en roept ons op naar hen om te zien (Mattheüs 25,40).

In het regeerprogramma wil de regering de spreidingswet intrekken en grootschalige opvangplekken inrichten. Maar wij geloven in de kracht van ontmoeting. Een eerlijke verdeling van asielzoekers over de gemeenten in ons land biedt veel meer burgers de kans om asielzoekers te ontmoeten en kennis te laten maken met de Nederlandse samenleving. Hun aanwezigheid kan een verrijking zijn van onze samenleving en onze gemeenschappen.

In het regeerprogramma wil de regering de mogelijkheden vergroten om vreemdelingen op te sluiten en ook om mensen gevangen te zetten die niet meewerken aan terugkeer. Maar wij geloven dat we geroepen zijn om bij uitstek de fundamentele menselijke waardigheid van vluchtelingen en migranten recht te doen.

In het regeerprogramma wil de regering de opvang van asielzoekers sterk versoberen en de financiering beëindigen van de Landelijke Vreemdelingenvoorzieningen (LVV’s). Maar wij geloven dat elk mens recht heeft op onderdak, voeding, kleding, hygiëne en begeleiding. Zoals God in de Bijbel de vreemdelingen in bescherming neemt en hen van voedsel en kleding voorziet, zo moet ook Israël de vreemdelingen met liefde behandelen, omdat het zelf vreemdeling geweest is (Deut. 10,18-19).

In het regeerprogramma wil de regering gezinshereniging ernstig inperken. Maar wij geloven dat álle mensen, ongeacht hun achtergrond, status, etniciteit, kleur of religie, door God geschapen zijn als sociale wezens die opgroeien en opbloeien in sociale verbanden en bij uitstek binnen gezins- of familieverband.

Visie, vertrouwen, verzachten

Wij willen als kerken bijdragen aan een samenleving van vrede en recht. Ons land beschikt over voldoende veerkracht om asielzoekers op te vangen. De werkelijke problemen rond migratie, woningnood, klimaat, zorg en onderwijs worden niet opgelost door migranten tot oorzaak van deze problemen te maken. Een dergelijke beeldvorming maakt vluchtelingen tot zondebok. Om de werkelijke problemen aan te pakken, is veeleer vertrouwen nodig en visie. Daarvoor is ook nodig dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Daarvoor is tenslotte nodig dat onze harten zich verzachten, zodat we in de meest kwetsbare ander een mens herkennen, voor wie ik de naaste kan zijn.

Raad van Kerken in Nederland

—————

https://www.raadvankerken.nl/nieuws/2024/10/maar-wij-geloven-geloven-in-tijden-van-verharding/

Moet de Raad van Kerken (RvK) zich kritischer uitlaten over het huidige kabinet? Sommige christenen vinden van wel. Maar RvK-secretaris Coen Wessel is terughoudend. ‘We moeten onszelf niet overschreeuwen.’

interview door Jasmijn Huisman – Trouw – 15 september 2024

Prinsjesdag staat voor de deur en dat betekent niet alleen voor politici op het Binnenhof een volle agenda. Ook Coen Wessel, secretaris van het interkerkelijke overlegorgaan de Raad van Kerken, heeft het druk. Op de vrijdagochtend voor Prinsjesdag schuift hij aan in het Haagse café Dudok, op steenworp afstand van het politieke hart van Nederland.

Hij komt net van het Prinsjesdagontbijt in de Nieuwe Kerk. Daar gingen christelijke partijen met elkaar in gesprek over hun rol. Kunnen de kerken in tijden van secularisatie het verbindende verhaal vertellen? Het antwoord is nog niet zo makkelijk, in de eerste plaats omdat kerken onderling van mening verschillen.

Er gaan stemmen op die vinden dat kerken zich duidelijker moeten uitspreken tegen ‘extreemrechts’. ‘Evangelie en extreemrechts gaan niet samen’, zo luidt de verklaring van Micha Nederland. Micha Nederland vormt een netwerk van meer dan twintig christelijke organisaties, waaronder het Leger des Heils, de EO en Kerk in Actie.

De vraag is wat de Raad van Kerken met dit geluid doet en hoe ze dit wegen. Een kwart van de christenen stemde immers PVV.

Bezinning

De afgelopen zomer heeft Wessel niet stilgezeten. Hij vroeg hoogleraren en predikanten een reflecterend essay te schrijven over het kabinet. Wat zegt het kabinet over de huidige cultuur van Nederland, luidde de vraag. Er rolden elf essays uit, alle bijdragen worden gepubliceerd op de website van de Raad van Kerken. Wessel hoopt er een ‘bezinningsproces’ mee op gang te brengen binnen de kerken: “Ik hoop dat voorgangers en gemeenteleden erover in gesprek gaan. En dat we ons beraden op de onderwerpen waar we verstand van hebben.

“Ik denk dat we als kerken pal voor de godsdienstvrijheid moeten gaan staan, ook voor de godsdienstvrijheid van moslims. Het kabinet zegt dat ze de rechtsregels handhaven, maar er zit een partij in het kabinet die discriminerende maatregelen tegenover moslims in het partijprogramma heeft staan. Daar zijn we alert op.” Ook een thema als klimaatverandering vraagt om stellingname, benadrukt hij.

‘Bescheiden stem’

Maar over het algemeen is hij vooral van mening dat de kerk ‘een bescheiden stem’ vormt. “We zijn klein, we moeten niet de illusie hebben dat we extreem veel invloed hebben. Die tijd is voorbij”, concludeert hij nuchter.

Zich geheel uitspreken tegen radicaal-rechts, zoals bisschoppen in Duitsland eerder deden tegen de AfD, ziet hij niet zitten. “Als je je zo stellig uitlaat, sla je het gesprek dood”, legt Wessel uit. Bovendien heerst er in Nederland nog altijd een ‘kater’ binnen de kerken als het gaat om al te politieke discussies, zegt hij.

“In de jaren tachtig werden er binnen de kerken hevige gesprekken gevoerd over kruisraketten”, aldus de secretaris. “De vraag was hoe Nederland zich moest verhouden tegenover de Sovjet-Unie: bewapenen of niet? Sommige stromingen vonden van wel, andere stimuleerden het pacifistische geluid. Die discussie politiseerde en verscheurde een aantal gemeentes.” Mensen liepen boos de kerk uit. Er groeide een besef dat kerken zich ‘maar niet te veel moeten bemoeien’ met de politiek.

Nieuwe focus

Parallel daaraan moesten kerken flink bezuinigen. De focus keerde zich weer naar binnen toe, ze moesten het hoofd boven water zien te houden. “Die bezuinigingsperiode heeft er ook voor gezorgd dat de Raad van Kerken steeds kleiner werd. We zitten nu op 1,6 betaalde functies binnen de raad, waarvan ik er 0,8 ben.”

Ook was er de teleurstelling in de ‘oecumenische droom’. De Raad van Kerken werd in 1968 opgericht in Nederland. In die tijd heerste er een sfeer van vernieuwing, herinnert Wessel zich. De hoop was dat alle kerken ooit samen één zouden zijn. Ondanks de verschillen in interpretatie – over bijvoorbeeld de vraag of priesters mogen trouwen of niet. “Ik denk dat dat stiekem een links-liberale droom was. Het idee: we worden allemaal wat progressiever, we zijn allemaal mensen van goede wil.”

Niet overschreeuwen

“Laatst was ik bij… oh, dit emotioneert me.” Stilte. “Ik was bij een kleine, doopsgezinde kerk in Haarlem. Ik probeer namelijk iedere zondag een andere kerk te bezoeken. Aan het eind van deze dienst stapte een 90-jarige man naar voren, emeritus predikant.” De man vertelde over de lange geschiedenis van de Mennonieten (doopsgezinden), die onder andere langs Duitsland, Nederland, Polen en Amerika voert.

“Ik realiseerde me dat al die kleine kerken in Nederland onderdeel zijn van een eigen wereldkerk, een eigen geschiedenis.” Het stemt hem bescheiden. “Moderniteit is het verhaal van eenheid, maar we moeten ook met pluraliteit omgaan binnen de kerk. Daarom denk ik dat we ons als Raad van Kerken politiek gezien moeten focussen op de punten die ik noemde. En onszelf niet moeten overschreeuwen.”

van: Het Parool – 29 april 2024

Nadat de 16-jarige Victoria Gyarko, havo-leerlinge uit Zuidoost, vorige maand haar verhaal over het leven zonder verblijfsvergunning had verteld, stroomden de steunbetuigingen binnen. De gemeente en het voortgezet onderwijs in Amsterdam slaan nu de handen ineen om scholieren zonder paspoort beter te helpen. ‘Iedereen heeft recht op een normaal leven.’

door Frenk der Nederlanden

De reacties waren overweldigend, zegt Nathalie Devis (51), die zich als schoolleider van het Ir. Lely Lyceum het lot van de in Libië geboren Victoria heeft aangetrokken. “Lezers, ouders van andere leerlingen, docenten; het was hartverwarmend.”

Ook Victoria’s medeleerlingen reageerden positief nadat ze half maart in de krant had verteld hoe moeilijk het leven zonder verblijfsvergunning is, zegt Devis. “Victoria was ontroerd dat zoveel mensen met haar meeleven. Ze kende Het Parool helemaal niet en kijkt niet eens televisie, dus ze was stomverbaasd dat iedereen haar wil helpen.”

Nadat Victoria’s verhaal in deze krant was verschenen, doken andere media erbovenop. Sophie & Jeroen, Beau, Hart van Nederland, Spijkers met Koppen: allemaal wilden ze Victoria dolgraag in de uitzending hebben. Ook meldden zich twee documentairemakers die het niemandsland waarin ongedocumenteerde scholieren terechtkomen, in kaart willen brengen.

Crowdfunding voor studiefonds

Victoria voelde zich gevleid door alle belangstelling, maar in overleg met haar advocaat is besloten haar voorlopig even in de luwte te laten en publiciteit te vermijden. Devis: “Het leek haar leuk om te doen, ook eng en spannend natuurlijk, maar ze focust zich nu op school. Ze probeert de draad van haar gewone leven weer op te pakken en had alle tijd en energie nodig om zich voor te bereiden op de schoolexamens. Die heeft ze goed gemaakt.”

Hoe begon dit verhaal? De Ghanees/Nigeriaanse, in Libië geboren Afia Victoria Gyarko (16) vertelde in maart 2024 in Het Parool hoe het is om ongedocumenteerd in Amsterdam te leven en hier naar school te gaan. Haar ervaringen riepen veel reacties op bij lezers. Lees hier Victoria’s verhaal: ‘Ik wil niet bang zijn voor politie, ik wil leuke dingen doen met mijn vriendinnen.’

Nu het stof is neergedaald, is het echter tijd om te kijken wat al die publiciteit heeft opgeleverd. Van alle kanten kreeg Victoria hulp aangeboden, en veel lezers wilden geld overmaken om haar te steunen. Maar dat bleek ingewikkelder dan het leek.

Omdat Victoria geen paspoort of bsn-nummer heeft, kan ze geen bankrekening openen, zoals ze zonder papieren ook niet in aanmerking komt voor hulp van de Voedselbank. Deze week besloot een van de kerken in Zuidoost een aparte rekening open te stellen voor een crowdfunding ten behoeve van een studiefonds voor Victoria.

Het verhaal in de krant trok ook de aandacht van een advocatenechtpaar op de Zuidas. Victoria en haar vader Nana Gyarko hadden al drie jaar een advocaat in de Bijlmer, maar die wist bij de immigratiedienst IND geen potten te breken. De twee nieuwe advocaten hebben een immigratieadvocaat ingeschakeld die gaat onderzoeken of een procedure bij de IND kans van slagen heeft.

Op een brief die de school aan de IND heeft geschreven, is nooit een reactie gekomen. Devis: “We hebben de IND uitgelegd dat het hier om een meisje gaat dat al elf jaar in Nederland woont, het goed doet op school en gedreven is om maatschappelijk werk te doen. Nu we geen antwoord hebben gekregen, hopen we dat de advocaat iets kan bereiken.”

Betere informatievoorziening

In Het Parool vertelde Victoria dat ze niet mee kon met een schoolreisje naar Tsjechië omdat ze daarvoor geen geld had, maar dat berust op een misverstand, zegt Devis. “We vragen een vrijwillige bijdrage aan de leerlingen, maar wie het niet kan betalen, mag gewoon mee. Victoria bleef thuis omdat we bang waren dat ze in Tsjechië zou worden opgepakt.”

Devis: “Pas nu ben ik erachter gekomen dat via het Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt bij de IND een visum voor de terugreis kan worden aangevraagd. Ze had dus gewoon mee kunnen gaan.”

Het is maar een voorbeeld van de problemen waar scholen tegenaan lopen, zegt Devis. De schoolleider, die op het Ir. Lely Lyceum de havo-bovenbouw onder haar hoede heeft, is daarom achter de schermen bezig om de informatievoorziening over ongedocumenteerde leerlingen te stroomlijnen.

Devis: “Er bestaan allerlei regelingen voor deze groep, maar de informatie is heel diffuus. Ik had voortdurend het gevoel dat we opnieuw het wiel aan het uitvinden zijn, terwijl dit probleem toch echt niet van vandaag of gisteren is. Er zijn veel instanties die zich voor de scholieren inzetten, maar het zijn allemaal eilandjes; niemand die het geheel overziet.”

Praktische handleiding voor scholen

Er zijn inderdaad allerlei voorzieningen: jongeren zonder paspoort kunnen een beroep doen op fondsen voor leer- en sportmiddelen, medische zorg of op het stagebureau van de gemeente. Ook kunnen ze gratis lid worden van de bibliotheek. Met het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Amsterdam-Diemen en de gemeente is nu afgesproken dat alle regelingen en voorzieningen worden geïnventariseerd en met een praktische handleiding aan alle scholen worden aangeboden.

Ook zullen scholen worden geïnformeerd over de pilot (in 2022 van start gegaan) die ervoor moet zorgen dat ongedocumenteerde jongeren ook na de middelbare school verder kunnen studeren. De gemeente heeft daartoe een convenant opgesteld met de UvA, de VU, de HvA, Inholland en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten.

Devis is blij dat de publiciteit een nieuw beleid in gang heeft gezet. “Soms kun je een druppel op de gloeiende plaat zijn. Ik hoop dat de scholen nu gaan inventariseren hoeveel ongedocumenteerde leerlingen ze in huis hebben, zodat ze hulp op maat kunnen aanbieden. Daar was het Victoria ook om te doen; ze vecht niet alleen voor zichzelf, maar wil het ook voor andere kinderen beter maken. Iedereen heeft recht op onderwijs, maar ook op een normaal leven.”

————–

www.parool.nl/amsterdam/hoe-vergaat-het-de-ongedocumenteerde-victoria-gyarko-16-uit-de-bijlmer-nu-ze-was-stomverbaasd-dat-iedereen-haar-wilde-helpen

= = =

Mieke Kox onderzoekt al vijftien jaar de leefwereld van ongedocumenteerden; in februari promoveerde zij op de vraag hoe deze papierloze migranten het recht en het rechtssysteem of de wet in Nederland beleven. Hiermee geeft zij hen een stem in het migratiedebat. Terwijl iedereen zonder verblijfsrecht daarvan beperkingen ondervindt, gaan verschillende groepen daar op eigen wijze mee om, bijv. door in de informele economie onopgemerkt te blijven of door juist vasthoudend een beroep te doen op het recht. Terwijl de overheid er niet of nauwelijks in slaagt om de weigering van verblijfsrecht effectief te doen leiden tot vertrek, veroorzaakt de praktijk van het vreemdelingenrecht veel persoonlijk leed in psychisch, lichamelijk en materieel opzicht, zoals zichtbaar wordt uit de tientallen interviews die Kox hield. Zij pleit er tenslotte voor “dat respect voor mensenrechten centraal komt te staan” in het vreemdelingenbeleid. Lees de nederlandse samenvatting en de stellingen bij haar proefschrift.

Video-installatie ‘Edgelanders’ (in grens- of tussengebied) met zes video’s waarin ongedocumenteerden (o.a. van We Are Here) hun verhalen vertellen in interviews: over de manier waarop zij hier werden ontvangen en hoe ze verstrikt raakten in een doolhof van regels en barrières en klem kwamen te zitten in het asielgat (niet mogen blijven, niet terug kunnen). Totale tijd ong. 2 uur, creatief gefilmd, met poëzie en zang, voertaal engels, met engelse ondertiteling; voor wie moeite heeft met traplopen zijn de interviews ook op begane grond te bekijken.

De makers, Raul Balai en Ehsan Fardjadniya, begonnen vorig jaar met een kritische analyse van het opvangbeleid in Amsterdam, met o.m. expositie in het Amsterdam Museum, gesprek met advocaat Pim Fischer in Podium Mozaïek, analyse van framing van vluchtelingen in de media. Zij constateren dat de gemeente door de uitspraak van het Europese Comité voor Sociale Rechten in 2014 verplicht is om onvoorwaardelijk onderdak te bieden aan wie dat nodig heeft (de zaak was aangespannen door Kerk in Actie i.s.m. Pim Fischer). Amsterdam promoot zichzelf als een stad van mensenrechten, maar voldoet niet aan haar zorgplicht. Daarom bouwt het project Edgelanders toe naar een (fictieve) rechtszaak tegen de gemeente in jubileumjaar 2025 (750 jaar Amsterdam). – Zie de website: www.amsterdamontrial.nl en www.deappel.nl Adres: Tolstraat 160, wo-zo 14-20 u. (ook met museumkaart)

De makers roepen op om een brief te sturen aan leden van de gemeenteraad of een raadsbrief , met de oproep om een motie in te dienen waarin staat dat mensenrechten, vastgelegd in internationale verdragen, leidend zijn bij het maken en uitvoeren van gemeentelijk beleid.

Het Luther Museum Amsterdam toont de geschiedenis van Salzburgse vluchtelingen, die in 1732 door een nieuwe aartsbisschop werden gedwongen om katholiek te worden of te emigreren. Van de 20.000 vluchtelingen kwamen er 700 naar Nederland, welkom geheten door de landelijke overheid. Niet humane opvang was de hoofdmotivatie, maar de ‘krimp’ van Zeeuws-Vlaanderen en de vraag naar arbeidskrachten en landarbeiders. De opvang in Zeeland liet aan alle kanten te wensen over, beloften van de overheid werden niet waargemaakt en na een jaar was de groep emigranten meer dan gehalveerd door ziekte en ondervoeding, een ander deel had gedesillusioneerd ons land weer verlaten. De Lutherse kerk in Nederland bood hulp waar de overheid faalde. – Een voorbeeld waarvan we parallellen zien in de hedendaagse problemen bij Ter Apel en de onwil rond de spreidingswet. Adres: Nieuwe Keizersgracht 570, do-zo 11-17 u. (ook met museumkaart)

www.luthermuseum.nl/agenda/welkom-in-nederland