Download hier de voortgangsrapportage:

Hieronder volgt de tekst van de voortgangsreportage, download voor de volledige rapportage via de link hierboven.

Voortgangsrapportage 2017 en 2018 Raad van Kerken Amsterdam

1.TWEE NIEUWE LEDEN

In deze jaren werden twee nieuwe geloofsgemeenschappen lid van de Raad van Kerken Amsterdam. In september 2017 was dat de Protestantse Gemeente Zuidoost. Met een prachtige PowerPointpresentatie gaf Mieke van Reenen, toen voorzitter van de kerkenraad, nu vertegenwoordiger van de Gemeente in onze Raad, ons een goed inzicht in de bijzondere situatie van de Gemeente, die met vijf andere geloofsgemeenschappen kerkcentrum De Nieuwe Stad en met de RK-parochie De Graankorrel kerkcentrum De Drie Stromen deelt. De ervaring van de Gemeente in oecumenische en multiculturele samenwerking is een verrijking voor onze Raad.
Kerkcentrum De Nieuwe Stad

In januari 2018 trad de parochie Sint Gabriel van de Ethiopisch-Orthodoxe Tewahedo Kerk toe tot onze Raad. Deze parochie die eerst in Amstelveen en nu in Uithoorn kerkt, hoopt in Amsterdam een kerkgebouw te vinden. In de Algemene Vergadering van maart 2018 vertelde diaken Aman Mesfin over geschiedenis, theologie en liturgie van zijn Kerk. Van de liturgische rijkdom van de Kerk kregen we een indrukwekkend beeld in de bijdrage van het koor van de parochie aan het Korenfestival op 5 mei 2018 (zie onder Activiteiten).

Met de toetreding van deze geloofsgemeenschappen kent de Raad van Kerken Amsterdam nu 23 leden, die met elkaar ongeveer 85 geloofsgemeenschappen in de stad vertegenwoordigen.

2. DE ALGEMENE VERGADERING

De Algemene Vergadering (AV) is de kern van de Raad. Hier komen vertegenwoordigers van de lidkerken met de leden van het Dagelijks Bestuur samen om elkaar te ontmoeten en het beleid van de Raad te bepalen.
De AV werd in het algemeen goed bezocht door vaak zeer trouwe vertegenwoordigers van de lidkerken, van de Raad van Kerken Noord en van de Stichting Drugspastoraat. Helaas lukte het een aantal lidkerken niet om actief te participeren. Het was daarentegen goed dat de AV ook regelmatig werd bijgewoond door een vertegenwoordiger van de Rooms-Katholieke migrantenparochies, de Pentecostal Council of Churches en van Samen ÉÉN Amsterdam. Naast hun participatie in de vergadering namen verschillende vertegenwoordigers actief deel aan commissies die activiteiten van de Raad organiseerden.

In de afgelopen twee jaar is de AV 12 keer bij elkaar geweest. 9 keer genoot hij gastvrijheid bij de Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam aan het Singel. Deze vergaderruimte heeft enkele nadelen (te weinig flexibel en met de toegenomen participatie aan de kleine kant), maar de vertegenwoordigers bleken ook gehecht aan deze plaats van samenkomst.
In de maand juni ging de Raad bij een van de lidkerken op bezoek, bij de Evangelisch- Lutherse Gemeente Amsterdam (juni 2017) en bij de Dominicusgemeente (juni 2018). Eén keer hebben we tussentijds (januari 2018), op uitnodiging vergaderd bij de Armeense-Apostolische Kerk “Surp Hoki”.

“Surp

Hoki”

De AV heeft een vrij vaste structuur: inspiratiemoment, informatie uit een van de lidkerken, aandacht voor de komende activiteiten en de evaluatie daarvan, inhoudelijk thema, mededelingen vanuit het Dagelijks Bestuur, de lidkerken, de Taakgroep Vluchtelingen en de landelijke Raad van Kerken en een afsluiting met het gezamenlijk bidden van het Onze Vader.

Iedere AV stond een bepaald onderwerp centraal. Zo kwamen in de afgelopen jaren aan de orde:

* Beleidsplan
In januari 2017 werd het Beleidsplan voor 2015 en 2016 vastgesteld. Daar waren verschillende gesprekken in de Raad aan voorafgegaan.

* Veiligheidspact tegen Discriminatie
In maart 2017 besprak de Raad de mogelijke ondertekening van het Veiligheidspact tegen Discriminatie, dat zich keert “tegen fysiek en verbaal geweld gebaseerd op discriminatie van homoseksuelen, joden, moslims en andere minderheidsgroepen”. Diverse keren heeft het Veiligheidspact gereageerd op incidenten. Twee leden van de kerngroep van het Veiligheidspact, Roemer van Oordt en Joke Jongejan, waren aanwezig om toelichting en uitleg te geven. Diverse vragen kwamen aan de orde. In mei 2017 besloot de AV om als Raad dit Veiligheidspact te ondertekenen en daarmee de verantwoordelijkheid te nemen actief stelling te nemen tegen geweld op discriminatoire gronden. Het Pact is een burgerinitiatief dat de kracht laat zien van het voor elkaar en elkaars veiligheid opkomen. En dat is nodig. Want we kunnen in onze pluriforme samenleving fundamenteel van levenswijze en van mening verschillen, maar dat kan en mag nooit een motief zijn om te discrimineren, laat staan om over te gaan tot verbaal of fysiek geweld. De Raad gaf aan dat wij de ondertekening van het Pact niet als een vrijblijvende zaak willen zien. Na de ondertekening van het Pact op 1 oktober 2017 – bij een bijeenkomst in de Westerkerk ter gelegenheid van het vijfjarig bestaan van het Pact – is de voorzitter van de Raad gevraagd toe te treden tot de kerngroep van het Pact.

* Bezoek aan Evangelisch Lutherse Gemeente Amsterdam
In juni 2017 werden de leden van de AV gastvrij en hartelijk onthaald door de kerkenraad en andere leden van de Evangelisch-Lutherse Gemeente Amsterdam (ELGA) in de Oude Lutherse Kerk aan het Spui. In het jaar van het Reformatiejubileum was gekozen deze gemeenschap te bezoeken. De avond begon met een avondgebed in de Kerkruimte. Daarna kregen we informatie over de geschiedenis van het kerkgebouw en over de de wijze waarop de gemeente zich in de afgelopen jaren heeft ontwikkeld. Ds Andreas Woehle vertelde daarna over de kort daarvoor gehouden Assemblee van de Lutherse Wereldfederatie, die als thema had: Liberated bij God´s grace. Daarin klinkt een belangrijk thema van Luther door: het sola gratia, de rechtvaardiging door het geloof alleen. Maar daar wordt aan gekoppeld dat christenen geroepen zijn tot verantwoordelijke burgers in Gods wereld. Vertaald naar deze tijd gaat het dan over recht doen in kwesties van armoede, honger, gender, prestatiedruk en de exploitatie van mens en milieu. Dus is het thema doorvertaald in het subthema Not for sale: verlossing, mensen en de schepping zijn niet verhandelbaar. De ELGA stelt op eigen wijze deze kwesties aan de orde en doet dat graag samen met andere kerken van de Raad.

We waren onder de indruk van de wijze waarop de gemeente zich ondanks de terugloop in ledental en financiën niet laat ontmoedigen, maar juist een vitale indruk maakt en op een bijzonder creatieve wijze vorm probeert te geven aan het kerk zijn in onze tijd.

* SKIN-Kerken
In september 2017 maakte de AV kennis met SKIN Nederland, de vereniging van migrantenkerken en internationale kerken in Nederland. In de maanden daarvoor waren er op bestuurlijk niveau al gesprekken gevoerd over mogelijke samenwerking.
In de AV vertelde Ir Anmar Hayali, coördinator van SKIN Nederland, ons uitgebreid over de diversiteit van de migrantenkerken en internationale kerken in Nederland en over wat SKIN doet om deze kerken te ondersteunen. In onze Raad zijn verschillende van deze kerken actief. Na zijn inleiding gingen we met hem in gesprek om nader te verkennen wat wij als Raad van Kerken kunnen betekenen voor de migrantenkerken en – parochies in Amsterdam en hoe wij daarin met SKIN kunnen samenwerken.

Ir Anmar Hayali aan het woord in de AV

* Contextueel Bijbellezen
In de AV van november 2017 hebben we met elkaar wat geoefend in het Contextueel Bijbellezen. Dat is een methode van samen lezen van een Bijbelverhaal, waarbij dat in gesprek wordt gebracht met de maatschappelijke situatie waarin de deelnemers verkeren. Door van elkaar te horen hoe je het leest, kun je een verhaal heel anders gaan verstaan. De methode helpt de eigen situatie te analyseren en de eigen positie te versterken.
Inge Landman, die met het contextueel Bijbellezen veel ervaring heeft opgedaan, o.a. in Colombia voor het project “Geloven in verzoening” en op dat moment vanuit Kerk in Actie kerkelijke groepen en werkers daar kennis mee liet maken, was te gast. Ze deed met de aanwezigen een Bijbelstudie en gaf daarna nadere informatie over deze methode. Een boeiende avond, ook om elkaar wat beter te leren kennen in het verstaan van de Schrift.

 

* Drugspastoraat

De Stichting Drugspastoraat verzorgt vanwege de Raad het pastoraat aan drugsverslaafden. De twee pastores die aan het Drugspastoraat zijn verbonden,
Mark Lieshout en Christien Crouwel, waren in de AV van maart 2018 te gast. Christien was een half jaar daarvoor Nelly Versteeg opgevolgd. Zo werd het een wederzijdse kennismaking. De pastores vertelden op boeiende wijze over hun werk, hoe zij op allerlei wijze ondersteuning geven aan mensen met een drugsverslaving, door persoonlijke en groepsgesprekken, door huisbezoeken en spreekuur, door de vieringen op zondagmiddag en door bijzondere activiteiten, zoals een jaarlijks bezoek aan Lourdes.
In het gesprek ging het vooral over de wijze waarop kerkelijke gemeenschappen van betekenis kunnen zijn voor mensen met een drugsverslaving. De pastores kunnen daar de gemeenschappen bij ondersteunen. Omgekeerd werd gesproken over de wijze waarop kerkelijke gemeenschappen het drugspastoraat kunnen ondersteunen.

Zie voor verdere actuele informatie en kennismaking: www.drugspastoraat.nl

* Terugblik op The Passion

Witte Donderdag 29 maart 2018 was Amsterdam Zuidoost het decor van The Passion. In mei 2018 keken we in de Raad daarop terug. Ben Dieker leidde het onderwerp in en Mieke van Reenen vertelde van de opgedane ervaringen van de Protestantse Gemeente Zuidoost met The Passion en het randprogramma dat de PGZO met andere kerken in Zuidoost daaromheen organiseerde. Een aantal fragmenten van The Passion werden getoond.
Aan de hand van een aantal vragen gingen we met elkaar in gesprek hoe wij The Passion hebben beleefd en over de wijze hoe wij mensen in en vooral ook buiten de kerken met het (lijdens)verhaal van Jezus Christus in verbinding kunnen brengen.

* Bezoek aan de Dominicuskerk
In juni 2018 was de AV te gast bij de Dominicusgemeente. We werden ontvangen door de leden van de werkgroep Externe Betrekkingen en de pastores. De Dominicus is een oecumenische gemeenschap die ruim vijftig jaar geleden als basisgemeente ontstond, later los kwam te staan van de Rooms-Katholieke Kerk. Daarbij hield de Gemeente de beschikking over het kerkgebouw, dat een van de kerken is die architect Pierre Cuypers in het eind van de 19^e eeuw in Amsterdam bouwde.
Dick de Korte, vertegenwoordiger van de Dominicus in de Raad, vertelde ons meer over de geschiedenis en het interieur van de kerkgebouw, dat door de Dominicusgemeente zeer wordt gekoesterd. Helaas was het niet mogelijk deze avond zelf de kerk te bekijken, omdat er – zoals regelmatig gebeurt – een concert was.
De bezichtiging houden we nog tegoed.

viering in de Dominicus

Daarna vertelde een van de pastores, Juut Meijer, meer over de geschiedenis van de gemeente. En over de liturgische vormgeving van de diensten, vaak met een thematisch karakter, met liederen van Huub Oosterhuis en een aantal andere moderne dichters en componisten, vrijwel altijd medewerking van het eigen koor, en een wekelijkse maaltijdviering in een eigen vormgeving. De Dominicus trekt mensen van allerlei tradities die zich vaak in hun eigen kerk niet langer thuis voelden. Juist omdat de Dominicus een geheel zelfstandige gemeenschap is, hecht zij aan oecumenische en interreligieuze verbinding en samenwerking. De Dominicus staat zoals veel kerken voor de vraag hoe zij voor nieuwe generaties aantrekkelijk blijft, die misschien minder hebben met de Oosterhuistraditie.
Naar aanleiding van vragen die eerder gerezen waren bij de intrede van een nieuwe pastor, ontstond een gesprek over de ambtsopvatting in de Dominicus. Men wil het ambt zeker niet te belangrijk maken – het is een gemeenschap waarin gemeenteleden op allerlei gebied een belangrijke rol spelen -, de Gemeente neemt ook daarin afstand van de roomskatholieke traditie, aan de andere kant is het gesprek over de waarde van het ambt gaande.

* Beleidsplan 2019 en 2020
In de vergaderingen van september en november 2018 werd uitgebreid stil gestaan bij het Beleidsplan voor de komende jaren. In september werd de vertegenwoordigers gevraagd naar hun visie op wat goed gaat met de Raad en waar de komende jaren meer aandacht aan zou moeten worden besteed. Ook naar de vormgeving van en de thematieken die in de AV aan de orde zouden moeten komen. Bij dat laatste werd het meest genoemd:
– de plaats van de Raad in het publieke domein
– ethische vragen rondom het levenseinde
– jongeren in de kerk en geloofsoverdracht
– voortzetting van gesprek over “God in Nederland”
– geestelijke verzorging in Nederland
– sociale acceptatie van LHBT-mensen in onze kerken.
In november werd in groepen verder gesproken over de vormgeving van de AV, de wijze waarop we ethische vragen rond het levenseinde kunnen bespreken, welke activiteiten de Raad de komende jaren wel (en niet) zal organiseren en hoe de Raad zich in het publieke domein wil laten gelden.
De uitkomsten van deze gesprekken werden verwerkt in het Beleidsplan dat u ook op onze website vindt.

3. ACTIVITEITEN

Een belangrijke ontwikkeling in deze jaren was dat de Raad van Kerken Amsterdam na lange tijd weer eigen activiteiten ging organiseren. Daarnaast was de Raad bij een aantal andere activiteiten actief betrokken.

Eigen activiteiten

* Netwerkbijeenkomst
13 mei 2017 organiseerde de Raad een netwerkbijeenkomst, waarin mensen uit onze verschillende lidkerken kennis konden maken met elkaar en met de Raad. De deelnemers kregen informatie over de activiteiten van de Raad, van de Taakgroep Vluchtelingen en de Stichting Drugspastoraat. Een aantal leden van de Russisch-Orthodoxe Kerk zong een aantal liederen uit hun traditie. Daarna gingen de deelnemers in groepen uiteen. Daarin konden zij met elkaar en met elkaars kerk kennismaken en werd hen gevraagd suggesties te doen hoe we als Raad de oecumene zouden kunnen versterken. De middag werd liturgisch afgesloten met een lezing uit de brief aan de Korintiers, zang van het Russisch-Orthodoxe koor en het gezamenlijk bidden, hand in hand, van het Onze Vader. Daarna was er nog ruimte voor informele ontmoeting. Een bijzondere bijdrage aan de middag leverde een aantal vrouwen van de “Vluchtmaat”, een plek waar vrouwen zonder verblijfsvergunning samen wonen. Onze Taakgroep Vluchtelingen ondersteunt hen door kerken en personen te stimuleren hen bezigheden te geven. Zij zorgden voor heerlijke hapjes tijdens de groepsgesprekken en de borrel aan het einde.

Het was een goede middag. Uit vele lidkerken was een groepje mensen gekomen. De Raad van Kerken in Nederland was vertegenwoordigd in de persoon van de voorzitter, Dirk Gudde. Hij noemde het “een mooie en inspirerende middag”, die de “betrokkenheid van de lidkerken bij de Raad heeft vergroot”. Dat verwoordt goed wat we van andere deelnemers hoorden.

* Op ”Kerkenpad”

Een van de voorstellen die op de netwerkbijeenkomst werd gedaan was om vieringen van elkaar bij te wonen. Een zekere organisatiestructuur zou daar bij kunnen helpen. Dat voorstel hebben we opgepakt en uitgewerkt. Een werkgroep uit de Raad maakte een plan om vanaf 2018 ieder jaar bij drie van de lidkerken deel te nemen aan een viering en daarna een ontmoeting te hebben met leden van de geloofsgemeenschap.

Zondag 18 februari 2018 brachten we als eerste een bezoek aan de Koptisch Orthodoxe Kerk, die in Amsterdam-Noord is gevestigd. Een bloeiende gemeenschap met een rijke traditie, die teruggaat naar het begin van het christendom. We woonden een viering in het Nederlands bij in een voormalig schoolgebouw naast het kerkgebouw (waar tegelijkertijd een viering in het Koptisch was). Een aantal jonge kerkleden, onder wie Irini Sorial, al vele jaren vertegenwoordiger van de Kerk in de Raad en nu lid van ons Dagelijks Bestuur, gaven toelichting bij de liturgie. Na de viering gingen zij met ons in gesprek en lieten ons zien hoe in alle klassen van het voormalige schoolgebouw catechesegroepen aan het werk waren. We waren onder de indruk van de liturgie, van de grote belangstelling voor de vieringen en van de vele jongeren die aanwezig waren.

Zondag 10 juni zetten wij ons “kerkenpad” voort met een bezoek aan de Doopsgezinde Gemeente in de van onze Algemene Vergaderingen vertrouwde Singelkerk, die als zodanig van buiten niet als kerk te herkennen is, omdat het oorspronkelijk een schuilkerk was. Het gebouw dateert uit 1608. We werden hartelijk welkom geheten door de voorzitter van de kerkenraad. De dienst had het karakter van een woorddienst. De voorganger – die geen ambtsgewaad droeg -, ds Henk Leegte, maakte in zijn preek over het thema “kennis en wijsheid”, zowel gebruik van teksten uit het Boek Spreuken als een gedicht van JJ ten Balkt. De liturgie was goed verzorgd en sober. Er werd goed (mee)gezongen. De sacramenten waren symbolisch aanwezig in een doopschaal en een beker op de liturgische tafel. Het avondmaal/ eucharistie werd niet gevierd.
Na de dienst dronken we koffie en werden we uitgenodigd de lunch te gebruiken met een groep gemeenteleden. Zij lieten zich graag informeren over de ontwikkelingen in onze Raad. Daarnaast hoorden wij meer over de Doperse traditie die teruggaat naar het begin van de Reformatie. Bijzondere kenmerken daarin zijn het algemeen
priesterschap van de gelovigen, de volwassenendoop, een persoonlijk geschreven geloofsbelijdenis en een traditie van inzet voor vrede en pacifisme. Hoewel de Gemeente klein in aantal is (450 leden, naast vrienden) en vergrijst, worden de activiteiten zoveel mogelijk voortgezet. Er is een internationaal netwerk van doopsgezinde kerken, wat tot veel inspirerende contacten leidt. Dat is ook actief in de Wereldraad van Kerken. De waarde die wordt gehecht aan de oecumene is groot.

Zondag 7 oktober 2018 waren we te gast bij de Evangelische Broedergemeente Amsterdam Stad en Flevoland in de Koningskerk in de Watergraafsmeer. De Gemeente komt voort uit het werk van de zending van de Hernhutters in Suriname. De meeste gemeenteleden hebben een band met dat land of de Antillen. We werden vriendelijk ontvangen. De voorganger, ds Martin Theile, nodigde ons uit ons voor te stellen. De liturgie had een protestants karakter. Erg mooie muziek en liederen, een goed koor en mooie teksten. In deze dienst en ook na de dienst werd het oogstfeest gevierd. We hebben na de dienst met een aantal mensen gesproken. Ilse Tol, al vele jaren vertegenwoordiger van de EBGA in onze Raad, gaf na de dienst de nodige informatie over de gemeente. We hebben een goede indruk gehad van hoe de gemeente leeft en werkt.

De Koningskerk van de EBG

*Korenfestival “Zingen van verzet en bevrijding”
Het is een lange traditie dat de Raad van Kerken Amsterdam een bijdrage levert aan de Nationale Dodenherdenking op 4 mei en de viering van Bevrijdingsdag op 5 mei. Maar we wilden daar een nieuwe invulling aan geven. Een werkgroep uit de Raad die zich bezon over verschillende mogelijkheden, koos er voor op Bevrijdingsdag een korenfestival te organiseren. Dat was ook een voorstel geweest vanuit de Netwerkbijeenkomst. Het Korenfestival vond plaats in de Oude Lutherse Kerk.

Zeven koren en een soliste uit de lidkerken van de Raad (de Evangelische Broedergemeente, de Koptisch Orthodoxe Kerk, de Protestantse Keizersgrachtgemeente, de Rooms-Katholieke Hofkerk, de Dominicuskerk, de Russisch-Orthodoxe Kerk, de Ethiopisch-Orthodoxe Kerk en de Armeens-Apostolische Kerk) zongen liederen uit hun traditie die een relatie hadden met “verzet en bevrijding”. Een prachtige variëteit aan liederen was te horen.

Daarnaast konden de bezoekers zelf zingen. Onder leiding van Wilna Wieringa werden een aantal liederen geoefend, die terugkwamen in een vesper aan het eind van het programma. Daarin gingen voor ds Rhoinde Mijnals-Doth (EBG), reverend Alan Strange (Anglicaanse Christ Church) en ds Andreas Woehle (ELGA).

Er was zeer grote belangstelling voor deze middag. We telden zo´n 500 bezoekers. Terwijl we gedacht hadden dat zij in een uit zouden lopen, bleven velen de hele middag. De reacties waren dan ook zeer positief.
Het Amsterdams 4 en 5 mei comité was blij met onze bijzondere bijdrage aan de vele evenementen in deze dagen.
Bij de organisatie kregen we goede organisatorische ondersteuning van Eveline Bersma.

*Walk of Peace in het kader van70 jaar Wereldraad van Kerken

23 augustus 2018 was het precies 70 jaar geleden dat de Wereldraad van Kerken in Amsterdam werd opgericht. De landelijke Raad van Kerken en de Protestantse Kerk Nederland organiseerden op en voor die dag verschillende activiteiten om dat te gedenken en vieren: een internationaal jongerenfestival, een symposium over gastvrijheid bij de Protestantse Theologische Universiteit en een viering in de Nieuwe Kerk.
Het aanbod vanuit onze Raad een bijdrage aan deze dag te willen leveren werd gehonoreerd. Samen met de Werkgroep Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede van de Raad van Kerken in Nederland, Vredesorganisatie PAX en het Kerkelijk Bureau van de Protestantse Kerk Amsterdam werd onze bijdrage een “Walk of Peace”, die aansloot bij het huidige zevenjaars thema van de Wereldraad van Kerken, de Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede. Er was een wandeling uitgezet vanaf de Hoftuin via de oostelijke binnenstad naar de Dam.

De tocht ging langs plekken, die aan de ene kant herinneren aan vormen van onrecht en geweld (de Jodenvervolging, de Armeense genocide, de Decembermoorden in Suriname), maar waarop aan de andere kant deelnemers een indruk kregen van allerlei vormen van kerkelijke en interreligieuze inzet voor gerechtigheid en vrede. Zo kwamen de deelnemers langs, of hadden ze een ontmoeting met mensen van het Wereldhuis, het Veiligheidspact tegen Discriminatie, Sant´Egidio, het Overlegorgaan Joden Christenen Moslims, het Leger des Heils en het Drugspastoraat en de Waalse Kerk.

Monument Schaduwkade bij het Wereldhuis

over het Veiligheidspact bij de Armeense Kerk

Alle deelnemers kregen een boekje met informatie over de plekken waar zij langs kwamen. In het boekje was ook informatie opgenomen die vanuit de geschiedenis van de oecumene interessant is.
Voorafgaande aan de wandeling werden de deelnemers toegesproken door de voorzitter van de Wereldraad, dr Agnes Abuom en door Fernando Enns, voorzitter van de werkgroep Pelgrimage van de Wereldraad. Zij beiden en ook andere vertegenwoordigers van de Wereldraad liepen de wandeling mee, samen met 250 deelnemers die uit het hele land naar Amsterdam waren gekomen. De wandeling eindigde op de Dam, waar het muziekkorps van het Leger des Heils speelde en de deelnemers werden toegesproken

dr Agnes Abouom Op de Dam

door locoburgemeester Laurens Ivens, de Duitse bisschop Heinrich Bedford- Strohm en de directeur van Pax Nederland, Miriam Struyk. De vredeslamp die in de Hoftuin was aangestoken en tijdens de hele wandeling was meegedragen werd overhandigd aan ds Karin van der Broeke, die deze een plaats gaf in de aansluitende viering in de Nieuwe Kerk.
Van de wandeling heeft de EO opnamen gemaakt, die echter uiteindelijk helaas niet zijn uitgezonden, maar wel in ons bezit zijn. De fotograaf van de Wereldraad, Albert Hiller, maakte een fotorapportage (terug te vinden op de website van de Wereldraad: https://oikoumene.photoshelter.com/galleries/C0000aZx4O147jgY/G0000GpxVqCtikOo/Walk-of-Peace). Een aantal van zijn foto´s zijn hierbij afgedrukt.
We mochten veel positieve reacties ontvangen.

* Nicolaasviering vrijdag 30 november 2018
Na de geslaagde oecumenische vesper in de Nicolaasbasiliek aan het einde van het Reformatiejubileum (zie onder) heeft een werkgroep die daar bij betrokken was, gezocht naar een wijze hoe we op deze ervaring konden voortbouwen en een jaarlijkse oecumenische viering zouden kunnen organiseren. De werkgroep kwam tot een plan zo mogelijk jaarlijks een “Nicolaasviering” te organiseren in de buurt van de feestdag van Sint Nicolaas en het begin van de Adventstijd. Sint Nicolaas, alom bekend als kindervriend, is ook – net als voor veel andere havensteden – beschermheilige van de stad Amsterdam. Vier kerken in onze stad zijn aan hem gewijd. We kozen er voor – na de vesper in de Nicolaasbasiliek – deze eerste Nicolaasviering te houden in de Russisch- de Lijnbaansgracht. De parochie werkte daar van harte aan mee.

Ikonostase in de kerk

200 mensen, verbonden met een van onze kerken, woonden de viering bij. Die begon met een vesper in de Russisch-Orthodoxe traditie, waarin de nieuwe rector van de parochie, Vader Meletios, voorging. Veel indruk maakte de uitgebreide bijdrage van het koor van de parochie. Na afsluiting van de vesper was er een korte overweging van diaken Coen van Loon, (vertrekkend) pastor van de Hofkerk. Daarna was er soep en brood en vertelde parochiaan Jim Forest over de Heilige Nikolaas in de Russisch-Orthodoxe traditie. Hij heeft daar een boek vol illustraties over geschreven. Andere leden van de parochie gaven een rondleiding door de (voormalige rooms-katholieke Tichel-) kerk. In alle aspecten was het een geslaagde avond, mede door de hartelijke ontvangst door de parochie.

Betrokken bij andere activiteiten

* Activiteiten in het kader van 500 jaar Reformatie

31 oktober 2017 was het 500 jaar geleden dat met het aanslaan door Luther van 95 stellingen aan de kerk in Wittenberg de Reformatie wordt geacht te zijn begonnen.
Het hele jaar daarvoor waren er allerlei activiteiten in het kader van dat jubileum. De Raad was ruim vertegenwoordigd bij de nationale opening van het Lutherjaar in de Oude Lutherse Kerk aan het Spui op 31 oktober 2016. In Amsterdam werden diverse activiteiten georganiseerd door een werkgroep van de Evangelisch Lutherse Gemeente Amsterdam en de Protestantse Kerk Amsterdam, onder het overkoepelend motto “Tegendraads”.

 

Vanuit de Raad is met deze werkgroep contact gezocht, met het pleidooi dat de herdenking van de Reformatie mede gevoed zou worden door wat er aan oecumenische samenwerking is gegroeid èn om er inhoudelijk aan bij te kunnen dragen. De werkgroep reageerde daar positief op en twee leden van ons Dagelijks Bestuur werden bij de werkgroep betrokken.
Wij hebben vooral bijgedragen aan de organisatie van twee activiteiten. Dat was een wetenschappelijk symposium “Bijbelse visioenen voor Mokum vandaag”, dat gehouden werd in de Oude Lutherse Kerk. Drie hoogleraren spraken over actuele thema´s voor de stad, te weten “Samenleven met meerdere culturen en religies” (Manuela Kalsky), “Seksualiteit en relaties” (Rinse Reeling Brouwer) en “Participatiesamenleving & zorg” (Herman Noordegraaf). Op hun bijdragen werd gereageerd door drie Amsterdamse politici, resp. Samira Bouchibti (VVD), Diederik Boomsma (CDA) en Marijn van Ballegooijen (PvdA). Daarna werden ook de bezoekers bij het gesprek betrokken. Het was inhoudelijk een goede middag. Helaas was de belangstelling niet erg groot.

In de tweede plaats waren wij betrokken bij de organisatie van de oecumenische vesper die op 29 oktober 2017 werd gehouden ter afsluiting van het Reformatiejaar. Op ons verzoek werd die gehouden in en met medewerking van de Nicolaasbasiliek. Daarbij werd aangesloten bij de wekelijkse vesperviering van de Schola Cantorum in de Basiliek. Daarnaast werden enkele liederen uit de Protestantse traditie gezongen en droegen voorgangers en leden van verschillende kerken bij door het lezen uit de Schriften, en het uitspreken van een overweging en van de gebeden. Na de viering was er in de pastoriie ruimte voor ontmoeting bij een hapje en een drankje. De belangstelling was verrassend groot. In zekere zin kreeg deze oecumenische vesper een vervolg in de Nicolaasviering (zie boven).

* Manifestatie Samen ÉÉN Amsterdam “Vondelpark-Verbindingpark” 17 juni 2018

Vanaf het begin is de Raad van Kerken Amsterdam betrokken geweest bij de uit particulier initiatief ontstane organisatie “Samen ÉÉN Amsterdam”. Het doel van de organisatie is aan de Amsterdamse samenleving “met hart en ziel” te laten zien dat mensen met een verschillende culturele en religieuze achtergrond goed samen kunnen leven en werken in de stad. In 2015 en 2016 werd dat tot uiting gebracht in manifestaties op de Dam.
Op 17 juni 2018 organiseerde Samen ÉÉN Amsterdam een derde manifestatie, nu in het Vondelpark, dat voor deze middag tot “Verbindingpark” omgedoopt. Als motto waren de slotwoorden uit de afscheidsbrief van burgemeester Eberhard van der Laan gekozen: “Lieve Amsterdammers … Zorg goed voor onze stad en voor elkaar”. Aan die oproep probeerden we gestalte te geven. In het park werden de statafels van de verschillende levensbeschouwelijke en culturele groepen met elkaar verbonden met groene linten (kleur van de hoop). De bezoeker had de gelegenheid om met mensen van diverse instellingen, kerken, moskeën, tempels e.d. uit Amsterdam kennis te maken. Ook konden we bij elkaar buurten. De manifestatie begon met een gezamnlijk gezongen lied en werd afgesloten met een wandeltocht naar het monument van Vondel, waar naast muzikale bijdragen een aantal sprekers vertelden over wat zij voor de stad wilden doen.
Hoewel het voor de aanwezigen een goede middag was, was zowel het aantal organisaties als de belangstelling van de Amsterdammers minder dan we hadden gehoopt.

Vertegenwoordigers van de deelnemende organisaties

 

4. TAAKGROEP VLUCHTELINGEN

De Raad van Kerken Amsterdam kent al heel lang een Taakgroep Vluchtelingen. De Taakgroep wil een trefpunt zijn voor Amsterdamse kerken en kerkelijke organisaties die actief zijn op het gebied van (zorg voor) voor vluchtelingen. De Taakgroep zet zich in voor een rechtvaardig, barmhartig en humaan beleid ten aanzien van vluchtelingen. Er wordt daarbij nauw samengewerkt met andere organisaties van en voor vluchtelingen.

* Organisatie
De Taakgroep kent een Dagelijks Bestuur. Op 23 november 2017 overleed Jos Vernooij, die jarenlang als secretaris van de Taakgroep en als vertegenwoordiger van de Taakgroep in de Algemene Vergadering een belangrijke rol had gespeeld. We gedenken zijn bevlogen inzet voor vluchtelingen. Dat kwam mooi tot uiting in de woorden die centraal stonden in de Afscheidsviering in de Dominicuskerk: “Ik was vreemdeling en jullie hebben Mij opgenomen” (Mattheüs 25:35). Frans Zoer, die tijdens de ziekte van Jos hem al had waargenomen, werd de nieuwe secretaris van de Taakgroep. Anna Verbeek werd ook lid van het Dagelijks Bestuur, waarvan Gerhard Scholte al vele jaren de voorzitter is.
De Taakgroep kwam negen keer per jaar in vergadering bijeen. De voorzitter van Raad was daarbij aanwezig en hield nauw contact met het Dagelijks Bestuur van de Taakgroep.

* Nieuwsbrief
Om de kerkelijke achterban te informeren is de Taakgroep begonnen met het maken en verspreiden van een digitale Nieuwsbrief. Daarin is informatie te vinden over actuele ontwikkelingen in de situatie van, het beleid rond en de inzet voor vluchtelingen. De Nieuwsbrieven en andere informatie zijn te vinden op de website van de Raad.

* Inzet voor ongedocumenteerden
De Taakgroep heeft zich in het bijzonder gericht op de situatie van uitgeprocedeerde asielzoekers, die in de praktijk niet naar hun land van herkomst (kunnen) worden uitgezet. Enkele honderden verenigden zich sinds 2012 als ´We Are Here´ om aandacht voor hun zaak te vragen. Door een uitspraak van het Europees Comité voor Sociale Rechten uit 2014 hebben zij recht op “bed, bad en brood”. De Taakgroep heeft zich samen met andere organisaties ingezet voor een in onze ogen goede Bed, Bad, Broodvoorziening, inhoudende een 24-uursopvang, kleinschalig en met Begeleiding naar een toekomstperspectief (in Nederland of elders).

Manifestatie in de open lucht in de buurt van een van de BBB-locaties

Een delegatie van de Taakgroep bezocht de 24-uursvoorziening via INLIA in Groningen en kwam enthousiast terug.

Via het zgn. Gelagkameroverleg was er veel contact met ambtenaren en politieke partijen over een betere opvang. Ook in een aantal brieven is voor een ander beleid gepleit dat werd uitgewerkt in het “Nieuw Amsterdams Model Ongedocumenteerden”. Het college van B&W dat na de verkiezingen van maart 2018 tot stand kwam, heeft in het collegeakkoord veel van onze wensen overgenomen. Dat beschouwen we als een mooi resultaat van onze jarenlange inzet. Dit beleid wordt nu geleidelijk ingevoerd.

De Taakgroep is over de ontwikkelingen in de jurisprudentie over rechten van ongedocumenteerden regelmatig bijgepraat door advocaat Pim Fischer. Daaruit bleek o.a. dat veel officieel uitgeprocedeerden alsnog een verblijfsvergunning hadden gekregen.

Ook op andere wijze heeft de Taakgroep zich ingezet voor ongedocumenteerden. Er werd een structuur opgezet, waardoor o.a. kerkelijke organisaties hen werkzaamheden kunnen verschaffen in een situatie dat zij geen recht op werk, vrijwilligerswerk en opleiding hebben.
De Taakgroep heeft nauw contact met het Wereldhuis, waar ongedocumenteerden overdag terecht kunnen en op allerlei wijze geactiveerd worden.
Ook werd politiek gelobbyd voor ruimere mogelijkheden voor werkzaamheden en opleiding van ongedocumenteerden.

De Taakgroep was betrokken bij het bezoek dat een delegatie van (de Projectgroep Vluchtelingen van) de Raad van Kerken in Nederland op 2 maart 2018 bracht aan Amsterdam. De delegatie ging o.a. naar een BBB-voorziening, een locatie voor winteropvang, een groep van We Are Here in een kraakpand en het Wereldhuis. Aan het eind werd de delegatie in de Keizersgrachtkerk ontvangen.

* Allerzielenherdenking
De Taakgroep was betrokken bij de jaarlijkse oecumenische herdenking die op of rond Allerzielen werd georganiseerd om vluchtelingen die aan de Europese grenzen om het leven zijn gekomen te herdenken. De herdenking vond plaats in de Mozes en Aäronkerk, waarna bloemen werden gestrooid in de Amstel.
Er was steeds ruime belangstelling voor deze herdenking.
In een aantal kranten werd ieder jaar een advertentie geplaatst.

* Gemeenteraadsverkiezingen
In het kader van de Gemeenteraadsverkiezingen maakte de Taakgroep een overzicht van de standpunten van partijen inzake allerlei aspecten van het beleid rond vluchtelingen. Die konden vergeleken worden met wat de Taakgroep bepleit. Dit overzicht werd o.a. verspreid op het verkiezingsdebat dat de Protestantse Kerk Amsterdam op 13 maart 2018 organiseerde in de Noorderkerk.

* Kinderpardon
De Taakgroep was betrokken bij acties voor een ruimer kinderpardon. De Raad faciliteerde mede een landelijke bijeenkomst die 17 oktober 2018 in de Keizersgrachtkerk werd gehouden, waarin acties rond het kinderpardon en het kerkasiel voor een Armeens gezin op elkaar werden afgestemd. De voorzitter was de Taakgroep was nauw betrokken bij het kerkasiel in de Bethelkerk in Den Haag.

* Relatie met Kerken Helpen Amsterdam
De Taakgroep had een wat moeizame relatie met de organisatie “Kerken Helpen Amsterdam”, die naast de Taakgroep als overkoepelende kerkelijke organisatie actief werd en inmiddels weer gestopt is. Het naast elkaar bestaan van beide organisaties werkte soms verwarrend voor geloofsgemeenschappen. De Taakgroep waardeert wat er vanuit KHA vaak concreet voor en met vluchtelingen werd georganiseerd. Het bleek echter steeds weer moeilijk beleidsmatig zaken op elkaar af te stemmen. Ook gaf KHA regelmatig een verkeerd beeld van het werk van de Taakgroep. Vanuit de Taakgroep klonk kritiek op de kennelijk achterliggende intentie van KHA om vluchtelingen met het christelijk geloof in contact te brengen. De Taakgroep vindt dat niet passend in de kwetsbare situatie waarin vluchtelingen verkeren en vindt dat hun geloofsovertuiging ten volle moet worden gerespecteerd.

* Werkplan 2019
In de laatste maanden van 2018 sprak de Taakgroep over een werkplan voor 2019. De resultaten van de gesprekken zijn verwerkt in het Beleidsplan. Het werkplan is te vinden op de website van de Raad.

5. VERBINDINGEN

Oecumenische relaties
De Raad van Kerken Amsterdam weet zich verbonden met de oecumene zoals die wereldwijd, landelijk, provinciaal en in de wijken in Amsterdam gestalte heeft gekregen.

* Wereldraad van Kerken
Onze verbinding met de Wereldraad van Kerken kwam tot uiting in de Walk of Peace die we op 23 augustus 2018 organiseerden in het kader van de activiteiten rond het herdenken en vieren dat de Wereldraad 70 jaar geleden in Amsterdam werd opgericht. Een verslag daarvan staat onder Activiteiten.

* Raad van Kerken in Nederland
Met de landelijke Raad van Kerken was er op allerlei wijze contact, allereerst met de algemene secretaris en het bureau in Amersfoort.
We waren vertegenwoordigd bij de jaarlijkse Oecumenelezing en aansluitende Nieuwjaarsreceptie en bij de viering op 21 mei 2018 van het 50-jarig bestaan van de landelijke Raad. We gaven een bijdrage aan de fototentoonstelling die daarbij werd georganiseerd.
Zoals hierboven al vermeld was de voorzitter van de landelijke Raad aanwezig bij onze Netwerkbijeenkomst en ontving de Taakgroep Vluchtelingen een delegatie van de landelijke Raad die zich wilde oriënteren op de situatie van ongedocumenteerden. De Taakgroep heeft verder ook nauw contact met de Projectgroep Vluchtelingen van de landelijke Raad.
Bij de Walk of Peace werd nauw samengewerkt met de landelijke Werkgroep Pelgrimage.
Wij gaven aan de leden van onze Raad de maandelijke E-flits van de landelijke Raad door. We maakten ook geregeld gebruik van de website van de landelijke Raad die uitstekend gedocumenteerd is.
Wel bleek dat de landelijke Raad activiteiten propageert (Kerkennacht, Kerkproeverij, collecte), waar wij naar onze ervaring in Amsterdam minder gemakkelijk een vorm aan kunnen geven.

* Oecumenisch Platform Noord-Holland
De provinciale Raad van Kerken werd 1 januari 2017 formeel opgeheven. Een laatste activiteit was een bijeenkomst bij het Luchthavenpastoraat op Schiphol op 27 maart 2017. Twee leden waren daarbij aanwezig. In de plaats van de Provinciale Raad kwam een Oecumenisch Platform NH tot stand, dat mensen, lokale samenwerkingsverbanden van kerken en organisaties, die de oecumene een warm hart toedragen en/of in de praktijk brengen verbindt. Wij gaven steun aan dit Platform. Het functioneert nu vooral in het uitwisselen van informatie. Het organiseert jaarlijks een werkbezoek. Op 16 maart 2018 waren we vertegenwoordigd bij het werkbezoek aan de marinehaven in Den Helder, waarbij o.a. aandacht was voor het werk van de geestelijk verzorgers bij Defensie.

* De Raden van Kerken in de wijken
Verschillende wijken in de stad kennen een eigen Raad van Kerken. Dat geldt voor Noord, Geuzeveld-Slotermeer, Osdorp-Sloten en Zuid. In andere wijken zijn er ook oecumenische contacten. Vertegenwoordigers daarvan krijgen een uitnodiging voor onze Algemene Vergadering. Alleen de Raad van Kerken Noord heeft een vaste vertegenwoordiger. Hoewel er wel geregeld informeel contact was, hebben wij minder dan wij van plan waren contact onderhouden met deze wijkraden.

Wat wij wel hebben gedaan is aandacht besteden aan de jaarlijkse Week van Gebed voor de eenheid. In november werd daar aandacht aan besteed in de AV. Daarbij werd het liturgieboekje verspreid dat jaarlijks door de Raad van Kerken in Nederland en Missie Nederland wordt gemaakt op basis van wat steeds in een ander land is ontwikkeld. De Raad waardeert het dat er in vele Amsterdamse wijken in het kader van deze week gezamenlijke vieringen of bijeenkomsten waren. We zorgden dat er ieder jaar een overzicht daarvan was. Leden van het DB woonden verschillende bijeenkomsten bij.

In 2017 stond de gebedsweek in het teken van verzoening en terugblikken op 500 jaar Reformatie. De Duitse kerken hadden dat jaar het liturgisch materiaal voorbereid en daarin dit thema ‘verzoening’ centraal gesteld.
Het thema in de Week van Gebed 2018 was: “Recht door zee”. Het was voorbereid door de gezamenlijke kerken uit het Caribisch gebied. Daarin was aandacht voor de geschiedenis van de slavernij en het afschaffen daarvan.

 

Andere interkerkelijke contacten
Als Raad van Kerken Amsterdam hebben wij geïnvesteerd in contact met andere kerkelijke koepelorganisaties.
Het al bestaande contact met de Pentecostal Council of Churches werd voortgezet. Een vertegenwoordiger van de PCC neemt geregeld deel aan de Algemene Vergadering. Leden van het DB waren aanwezig bij een vergadering van de PCC.
Er is in het bijzonder contact gezocht met SKIN Nederland, de vereniging van migrantenkerken en internationale contacten. Er was een aantal keer bestuurlijk contact. De coördinator van SKIN hield een presentatie in de Algemene Vergadering. SKIN waardeert het dat verschillende migrantenkerken en internationale kerken lid zijn van onze Raad. Plannen voor een gezamenlijke activiteit werden nog niet gerealiseerd.
Er was contact met verschillende orthodoxe kerken, o.a. met de geestelijkheid van de Servische, Griekse en Syrisch-Orthodoxe Kerk en de geestelijkheid van het Russisch-Exarchaat onder het Patriarchaat van Constantinopel.
We gingen in op de uitnodiging voor een bijeenkomst van de Amsterdam Council of Christian Leaders. Onze voorzitter kreeg daar de gelegenheid de Raad van Kerken Amsterdam presenteren.

Als Raad zijn we ingesprongen op een initiatief van verschillende geloofsgemeenschappen in Zuidoost (die samenwerkten rond The Passion) en de functionaris die binnen de PKN verantwoordelijk is voor het contact met interculturele kerken om te komen tot een overzicht van de vele kerken in onze stad. Dat initiatief is uitgebouwd tot een project te komen tot een Gids Christelijke Geloofsgemeenschappen in Amsterdam e.o. Er is een stuurgroep gevormd, waarin vertegenwoordigers zitten van SKIN Nederland, de ACCL, een onderzoeksgroep van de theologische faculteit van de VU en de Raad van Kerken Amsterdam. Onze voorzitter treedt als coördinator van deze stuurgroep op. Het is de bedoeling in eerste instantie te komen tot een digitaal bestand van alle (niet alleen interculturele) christelijke geloofsgemeenschappen in heel Amsterdam en een aantal gemeenten daaromheen, die later mogelijk ook in boekvorm uit wordt gebracht. Financieel heeft o.a. het binnenlands diaconaat van Kerk in Actie steun toegezegd. Een aantal stagiaires van de VU worden bij het de uitvoering betrokken. Eind 2018 werd gewerkt aan het uitwerken van het projectplan.

Interreligieuze contacten
De Raad van Kerken Amsterdam was op verschillende manieren betrokken bij vormen van interreligieuze samenwerking en dialoog. Wij achten die van belang, omdat we willen bijdragen aan een goed samenleven van mensen in onze stad in al hun – ook religieuze – diversiteit.

* Raad voor Levensbeschouwingen en Religies te Amsterdam

De RLRA, waarin de Raad van het begin af aan heeft geparticipeerd, is in deze jaren nauwelijks actief geweest. Wij hebben wel pogingen gedaan daar verandering in te brengen, maar zonder veel resultaat. Eind 2018 zijn gelukkig weer gesprekken op gang gekomen waarin gezocht hoe de RLRA weer meer betekenis kan krijgen.

* Samen ÉÉN Amsterdam
De Raad was actief betrokken bij deze uit particulier initiatief ontstane interreligieuze organisatie, waarin mensen uit een grote diversiteit van religieuze gemeenschappen met elkaar samenwerking zochten. Het doel was om aan de Amsterdamse samenleving te laten zien dat dit goed mogelijk was. Ons DB-lid Maarten Lubbers heeft deze jaren een belangrijke rol in SEA gespeeld. Vanuit de Raad is daarbij gestimuleerd dat SEA een steviger organisatie zou krijgen. Het is goed dat SEA nu een commissie van de RLRA is geworden. Zo heeft het bijgedragen aan het reactiveren van de RLRA. Onze inzet is verder geweest er naar te streven volgende activiteiten minder een presentatie van een grote diversiteit van religieuze stromingen te laten zijn, maar meer nadruk te leggen op onze gezamenlijke inzet voor de stad. Voor een deel is dat tot uitdrukking gekomen in de 3^e manifestatie in het Vondelpark op 17 juni 2018 (zie voor een verslag onder Activiteiten). Toch heeft de Raad daarna een vrij kritische evaluatie geschreven. Wij vonden dat het ook bij deze manifestatie onvoldoende gelukt is andere Amsterdammers dan verbonden met een van de deelnemende organisaties te bereiken, dat een aantal deelnemers te zeer gericht waren op de promotie van de eigen organisatie. Daarnaast noemden we als probleem dat SEA toch vooral een organisatie is van enthousiaste leden uit diverse organisaties, maar te weinig door die organisaties wordt gedragen. Wat we wel van waarde vinden is dat de mensen die deelnemen aan de voorbereidende bijeenkomsten – die bij steeds weer bij een andere deelnemende organisatie worden gehouden – een indruk krijgen van elkaars religie. Het is goed dat de gesprekken over de toekomst van de RLRA de ervaringen van SEA worden betrokken en dat beide organisaties daar samen in optrekken.

* Veiligheidspact tegen Discriminatie

Bij de beschrijving van de thema´s die in de Algemene Vergadering aan de orde zijn geweest, is al beschreven dat de Raad het Veiligheidspact tegen Discriminatie – dat zich richt tegen fysiek en verbaal geweld gebaseerd op discriminatie van LHBT´ers, joden, moslims, Afro-Nederlanders en andere minderheidsgroepen – heeft ondertekend. Dat gebeurde formeel bij gelegenheid van de viering van het vijfjarig bestaan van het Pact op 1 oktober 2017 in de Westerkerk. Het Veiligheidspact liet deze jaren van zich horen bij incidenten bij een aantal moskeeën en joodse instellingen en naar aanleiding van verspreiding van een anti-homopamflet in de stad. Het was betrokken bij een tweede versie van een wandeling langs allerlei plekken in De Pijp die verhalen van immigranten en vluchtelingen op 8 april 2018. De voorzitter van de Raad is begin 2018 toegetreden en actief geworden in de kerngroep van het Pact.

* Beleidsgroep Versterken & Verbinden van de PKA
De voorzitter van de Raad heeft geparticipeerd in deze Beleidsgroep van de Protestantse Kerk Amsterdam, die mensen en groepen die betrokken zijn bij interreligieuze samenwerking en dialoog met elkaar wil versterken en wil verbinden.
De Beleidsgroep organiseerde op 24 mei 2018 een avond onder de titel “Dialoog?? Het is al beginnen..”. Daar presenteerden zich vele organisaties die in de wijken van de stad of in de stad als geheel actief zijn, door ontmoetingen te organiseren, zich te verdiepen in elkaars religie of zich actief voor elkaar in te zetten of te manifesteren dat je interreligieus goed kunt samenwerken. Op de ervaringen werd feedback gegeven door Rasit Bal, voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid en Gé Speelman van de Protestantse Theologische Universiteit. De avond, die tijdens de Ramadan plaatsvond, werd afgesloten met een iftar.

* Contact met theologische opleidingen en onderzoeksinstellingen

Bij verschillende activiteiten is al vermeld dat docenten van theologische faculteiten en hogescholen betrokken waren en dat er bij het project te komen tot een Gids Christelijke Geloofsgemeenschappen in Amsterdam e.o. een theologische onderzoeksgroep van de VU is betrokken.
Er is daarnaast via de vertegenwoordiger van de Oud-Katholieke Kerk in de Raad, Peter-Ben Smit, hoogleraar o.a. aan de VU, contact gelegd met de Research Group Doing Theology Ecumenically van docenten en onderzoekers aan de VU. De voorzitter van de Raad heeft op een van de bijeenkomsten een presentatie over de Raad gehouden.

6. DAGELIJKS BESTUUR

Samenstelling

Het Dagelijks Bestuur bestaat uit vrijwilligers, die lid zijn van een van de lidkerken. De leden van het DB functioneren onafhankelijk. Zij worden voor vier jaar benoemd.
In november 2017 trad Irini Sorial toe tot het DB. Zij was al vele jaren vertegenwoordiger van de Koptisch Orthodoxe Kerk. De samenstelling van het DB is daarmee naar onze wens iets minder “grijs, man, wit” geworden.
Onze secretaris Ben Dieker besloot na zijn periode van vier jaar terug te treden. Ben heeft als secretaris veel bijgedragen aan het hernieuwde elan van de Raad. Hij heeft een grote rol gespeeld bij de totstandkoming van onze vernieuwde website. Ook na zijn aftreden bleef hij functioneren als webbeheerder. Het is ons, ondanks onze inzet daarvoor, tot onze spijt niet gelukt om, zoals we willen, een DB-lid met een RK-achtergrond te vinden.
Ons DB-lid Maarten Lubbers kon een groot deel van 2018 niet actief zijn vanwege ziekte van hemzelf en zijn vrouw. Eind 2018 kon hij zijn werkzaamheden gelukkig weer oppakken. We waren blij dat Dick de Korte, vertegenwoordiger van de Dominicuskerk tijdelijk het DB wilde ondersteunen.
In november 2018 werd onze voorzitter, Henk Meulink, voor een nieuwe periode van vier jaar benoemd. Hij gaf daarbij aan bij het einde van de komende beleidsperiode, eind 2020, te zullen terugtreden. Mede met het oog daarop kwam in het DB een aantal keren aan de orde of er – met alle waardering voor zijn inzet voor de Raad – niet te veel taken bij hem liggen.

Het DB vergaderde in 2017 8 x en in 2018 9x. In de vergaderingen waren vaste onderwerpen: het voorbereiden van inhoud en besluitvorming van de Algemene Vergaderingen, de organisatie en evaluatie van de activiteiten; de contacten met de lidkerken, wijkraden en de Taakgroep Vluchtelingen; het contact met en medewerking aan andere organisaties; de deelname aan bijeenkomsten waarvoor het DB werd uitgenodigd.

Het ambtelijk secretariaat
Het ambtelijke secretariaat van de Raad is gevestigd bij het Kerkelijk Bureau van de Protestantse Kerk Amsterdam. Jacqueline Michielsen functioneerde vele jaren als ambtelijk secretaris, maar zij vertrok begin 2018 bij de PKA. We hebben haar zeer bedankt voor het werk voor de Raad. Omdat de werkzaamheden van het ambtelijk secretariaat in de loop der jaren door de digitalisering zeer waren veranderd, zijn met de directeur van het Kerkelijk Bureau nieuwe afspraken gemaakt over de wijze het Kerkelijk Bureau als ambtelijk secretariaat zal functioneren en zo de financiële bijdrage aan de Raad vervult.
De Raad is het Kerkelijk Bureau veel dank verschuldigd voor de wijze waarop haar medewerkers het werk van de Raad in deze jaren hebben ondersteund. In het bijzonder willen we naast Jacqueline Michielsen de namen noemen van Mirjam Nieboer en Willemien Boot.

Activiteiten
In eerdere hoofdstukken zijn al verschillende activiteiten van leden van het DB genoemd. Naast voorbereiding van de AV en betrokkenheid bij de organisatie van de activiteiten: deelname aan vergaderingen van de Taakgroep Vluchtelingen en contact met DB van de Taakgroep, participatie in de Werkgroep Tegendraads, de Beleidsgroep Verbinden & Versterken, Samen ÉÉN Amsterdam, de kerngroep van het Veiligheidspact tegen Discriminatie en de Stuurgroep Gids Christelijke Geloofsgemeenschappen, contact met de Raden van Kerken in land, provincie en in de wijken en andere interkerkelijke koepels. Hieronder volgt een overzicht van andere activiteiten van het DB.

* Communicatie en publiciteit
Het DB heeft veel gedaan om de communicatie met de kerkelijke achterban te onderhouden en te versterken.
Op onze website is nieuws te vinden over (activiteiten van) de Raad en de Taakgroep Vluchtelingen, naast achtergrondinformatie en documentatie.
Berichten worden ook via Facebook verspreid.
Het DB informeert via de mail vertegenwoordigers en een beperkte groep andere contactpersonen ter voorbereiding van de Algemene Vergaderingen, maar ook tussendoor.
Via Nieuwsbrieven werd een veel grotere kring mensen geïnformeerd over ontwikkelingen in en activiteiten van de Raad. Het was de bedoeling de Nieuwsbrieven via de website te verspreiden, maar het gebeurde ook vaak via de mail.
Voor activiteiten werd naast een gedrukte en ook digitaal te verspreiden flyer een persbericht gemaakt, dat o.a. aan kerkbladen werd aangeboden en daarin of op websites van lidkerken regelmatig werd teruggevonden. Een aantal keren vonden we ook een verslag over onze activiteiten terug in deze bladen.
In Kerk in Mokum, het blad voor kerk en samenleving van de PKA verscheen in juni 2018 een interview met de voorzitter.

Het DB liet een folder maken met beknopte informatie over de Raad. Het werd op allerlei wijze verspreid.
Bij verschillende gelegenheden hielden DB-leden een presentatie over de Raad. Eerder werd al genoemd bijeenkomsten van de Research Group Doing Theology Ecumenically en de ACCL. Daarnaast gebeurde dat voor een delegatie van de Antiocheense Kerk, bij het Dekenaat Amsterdam van de RKK en de Oecumenische Gespreksgroep van leden van de Obrechtkring en het Leerhuis Tenach en Evangelie.

*Contact met en ondersteuning van lidkerken
Het DB onderhield intensief contact met de lidkerken.
Leden van het DB spraken met het bestuur van de Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam, de Dominicuskerk, de Evangelische Broedergemeente, de Christengemeenschap, de Syrisch-Orthodoxe Kerk, de Oud-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk Amsterdam en verschillende personen uit de Rooms-Katholieke Kerk, onder wie hulpbisschop Hendriks. In al deze gesprekken kwamen ontwikkelingen in aan de ene kant de lidkerk, aan de andere kant de Raad aan de orde. Daarbij werden wederzijds ook wensen uitgesproken.
Leden van het DB namen deel aan vieringen van de Deutsche Evangelische Gemeinde en de Ethiopisch-Orthodoxe Tewahedo Kerk en spraken daarna met leden van de gemeente en parochie. Ook namen zij deel aan het Kerkenpad bij de Koptisch-Orthodoxe Kerk, de Doopsgezinde Gemeente en de EBG (zie onder Activiteiten).
Daarnaast waren er in het kader van verschillende andere activiteiten goede contacten met andere lidkerken, zoals de Armeens-Apostolische Kerk, de Evangelisch-Lutherse Gemeente het Leger des Heils en de Waalse Kerk.
Het DB probeerde de lidkerken die om uiteenlopende redenen niet of nauwelijks actief betrokken waren bij de Raad, maar wel hun financiële bijdrage voldeden – de Christ Church (Anglicaanse Kerk), de oecumenische basisgemeente De Duif en het Kerkgenootschap der Zevendedags Adventisten) – actiever te betrekken bij de Raad, maar wat deze leden betreft tot onze spijt zonder resultaat.

Het DB gaf desgevraagd ondersteuning aan lidkerken. Voorbeelden daarvan waren bemiddeling ter ondersteuning van restauratiewerkzaamheden, hulp bij een visumaanvrage voor een spreker bij een symposium, ondersteuning bij de aanvraag voor toestemming van een gevelsteen ter herinnering aan de Armeense genocide. Het DB werd ook aantal keren gevraagd te helpen bij het vinden van ruimte voor migrantenkerken. Helaas kon het DB daarin niet veel betekenen.

Het DB gaf tekenen van medeleven bij verschillende aanslagen op Koptische christenen in Egypte (en was op 20 mei 2017 aanwezig bij een herdenkingsdienst voor slachtoffers daarvan in de Koptisch-Orthodoxe Kerk), bij het overlijden en afscheid van de rector van de Russisch-Orthodoxe parochie Sergei Ovsiannikov en de brand in de Sint Urbanuskerk in Bovenkerk.
Ook bij verschillende feestelijke gelegenheden, zoals bij afscheid, intrede en jubileum, was het DB aanwezig of liet van zich horen.

* Contact met de overheid
Het DB heeft niet veel contact gehad met de gemeentelijke overheid.
Samen met het bestuur van de Taakgroep Vluchtelingen heeft het DB zich een aantal keren tot leden van de gemeenteraad en B&W gewend over de situatie van ongedocumenteerden (zie boven).
Leden van het DB (en diverse vertegenwoordigers) waren 29 november 2017 aanwezig bij het Symposium “Geloven in Amsterdam”, georganiseerd door de wethouders Vliegenthart en Kukenheim. Dat ging over de vraag hoe de overheid zich verhoudt tot de rol van religieuze organisaties in de Amsterdamse samenleving. Dit naar aanleiding van vragen rond het subsidiebeleid. Er was een duidelijk pleidooi voor een ontspannen houding inzake de scheiding van Kerk en Staat. Duidelijk werd dat door de komst van de WMO op het gebied van zorg, bij integratievraagstukken en actuele veiligheidsissues er groeiende aandacht voor de rol van religieuze organisaties als samenwerkingspartners van de overheid bestaat. Er zijn ook meerdere tekenen dat de overheid in deze samenwerking zoekt.
Naar aanleiding van de organisatie van het symposium is met de gemeente contact gezocht over het gebleken gebrekkige adressenbestand bij kerkelijke organisaties. Dit is mede een motivatie te komen tot een Gids Christelijke Geloofsgemeenschappen.
Het DB stuurde een felicitatiebrief bij het aantreden van zowel het nieuwe college van B&W als van burgemeester Femke Halsema en sprak daarin de wens tot samenwerking uit.
Locoburgemeester Laurens Ivens sprak op onze uitnodiging bij het afsluiten van de Walk of Peace op 23 augustus 2018.

 

* Bijdragen op verzoek
Leden van het DB gaven op verzoek een bijdrage bij verschillende gelegenheden:
– De voorzitter nam op 24 april 2017 deel aan een forum in het kader van een studiemiddag “Samen vieren van eucharistie/ avondmaal”, die werd georganiseerd door leden van de Obrechtkring en Leerhuis Tenach en Evangelie.
– De voorzitter was op 6 augustus 2017 aanwezig bij de Trans Pride Kerkdienst en nam daarna een van de eerste exemplaren van de brochure “Transgender, geloof en kerk” in ontvangst.
– De voorzitter leverde 27 maart 2018 een bijdrage aan de derde Narekatsilezing in de Armeens-Apostolische Kerk.
– Twee DB-leden namen op 28 april 2018 deel aan een panelgesprek, voorafgaande aan de slotpresentatie van LCC Plus Projecten 2015-2018 over acceptatie van LHBT-personen in christelijke kring.
– De voorzitter nam 24 juni 2018 deel aan een symposium van Lutherse Diaconie “Slavernij erfgoed” over de erfenis en doorwerking van het Trans-Atlantisch slavernijverleden.

* Vertegenwoordiging
Het DB vertegenwoordigde de Raad bij diverse gelegenheden.
We noemen daarvan:
– de jaarlijkse Nationale Holocaustherdenking op de laatste zondag van januari bij het Spiegelmonument “Nooit meer Auschwitz” in het Wertheimpark;
– het afscheid van burgemeester Eberhard van der Laan in het Concertgebouw op 13 oktober 2017;
– de onthulling van de gedenksteen ter herdenking van de Armeense genocide op 21 april 2018
Daarnaast waren leden van het DB aanwezig bij tal van bijzondere gelegenheden bij een van de lidkerken of studiedagen en boekpresentaties die vanuit oecumenisch perspectief van belang waren.

 

7. LIDMAATSCHAPSBIJDRAGE

In de Algemene Vergadering van januari 2017 werd een voorstel aangenomen over een verandering in de financiële bijdrage van de lidkerken van de Raad van Kerken Amsterdam. Er werd daarin een onderscheid gemaakt tussen niet langer drie, maar vier hoogten in de bijdrage, respectievelijk € 90, € 250, € 400 en € 2000. Voor de kerken in het lage tarief betekent het een kleine verhoging in de bijdrage. Drie lidkerken hebben zich bereid verklaard een grotere bijdrage te geven. De bijdrage voor de middelgrote en grote kerken is lager geworden.

Dit verslag werd geschreven door Ben Dieker en Henk Meulink