door D.J. Wolkers op 15 september
Ik verzet mij krachtig tegen de voorgestelde novelle die illegaal verblijf strafbaar stelt. Deze maatregel is juridisch onzorgvuldig, onuitvoerbaar en brengt grote risico’s mee voor kwetsbare mensen én voor professionals die hen helpen. De Raad van State heeft gewaarschuwd voor ernstige onduidelijkheden in de wettekst, waaronder het risico dat ook hulpverleners strafbaar worden gesteld. Deze zorgen zijn in de aangepaste wet onvoldoende weggenomen.
Juridische onduidelijkheid en risico op straf voor hulpverleners
De Raad van State wijst erop dat de wet kan leiden tot strafbaarheid van mensen die (beroepsmatig of vrijwillig) hulp bieden aan mensen zonder verblijfsrecht. De novelle biedt geen heldere afbakening van wie strafbaar is, wat leidt tot rechtsonzekerheid.
Chilling effect op hulpverlening
Hoewel de wet zegt hulpverlening uit te sluiten, blijkt uit signalen van o.a. kerken, artsen, ngo’s en het bondgenootschap Stop de Asielwetten dat angst voor handhaving zal leiden tot terughoudendheid. Hierdoor komen basisvoorzieningen als zorg, onderwijs en hulpverlening onder druk te staan en neemt de kans op uitbuiting toe.
Onuitvoerbaarheid en schade aan terugkeerbeleid
Er is geen bewijs dat strafbaarstelling bijdraagt aan effectieve terugkeer. Politie, IND en advocatuur waarschuwen juist voor het tegenovergestelde: minder vrijwillig vertrek, meer wantrouwen, en verstoring van zorg- en terugkeertrajecten. De politie noemt de maatregel onuitvoerbaar en waarschuwt voor toename van criminaliteit, detentie zonder perspectief, en ondermijning van de veiligheid.
Schending van mensenrechten
Het criminaliseren van het enkele feit van illegaal verblijf raakt fundamentele rechten zoals toegang tot medische zorg, onderwijs en een menswaardig bestaan. Dit treft mensen in zeer kwetsbare posities.
Slechte procedure, adviezen genegeerd
De Raad van State gaf duidelijke alternatieven en waarschuwde voor risico’s, maar deze zijn onvoldoende verwerkt. De wet lijkt overhaast aangepast, zonder degelijke uitvoeringstoets of impactanalyse, wat de kwaliteit van wetgeving ondermijnt.
Conclusie
Trek artikel 108a in. Investeer in menswaardige, structurele oplossingen in plaats van een strafrechtelijke aanpak die niets oplost en veel schade veroorzaakt.
Mvg,
D Wolkers