van: Het Parool – 29 april 2024
Nadat de 16-jarige Victoria Gyarko, havo-leerlinge uit Zuidoost, vorige maand haar verhaal over het leven zonder verblijfsvergunning had verteld, stroomden de steunbetuigingen binnen. De gemeente en het voortgezet onderwijs in Amsterdam slaan nu de handen ineen om scholieren zonder paspoort beter te helpen. ‘Iedereen heeft recht op een normaal leven.’
door Frenk der Nederlanden
De reacties waren overweldigend, zegt Nathalie Devis (51), die zich als schoolleider van het Ir. Lely Lyceum het lot van de in Libië geboren Victoria heeft aangetrokken. “Lezers, ouders van andere leerlingen, docenten; het was hartverwarmend.”
Ook Victoria’s medeleerlingen reageerden positief nadat ze half maart in de krant had verteld hoe moeilijk het leven zonder verblijfsvergunning is, zegt Devis. “Victoria was ontroerd dat zoveel mensen met haar meeleven. Ze kende Het Parool helemaal niet en kijkt niet eens televisie, dus ze was stomverbaasd dat iedereen haar wil helpen.”
Nadat Victoria’s verhaal in deze krant was verschenen, doken andere media erbovenop. Sophie & Jeroen, Beau, Hart van Nederland, Spijkers met Koppen: allemaal wilden ze Victoria dolgraag in de uitzending hebben. Ook meldden zich twee documentairemakers die het niemandsland waarin ongedocumenteerde scholieren terechtkomen, in kaart willen brengen.
Crowdfunding voor studiefonds
Victoria voelde zich gevleid door alle belangstelling, maar in overleg met haar advocaat is besloten haar voorlopig even in de luwte te laten en publiciteit te vermijden. Devis: “Het leek haar leuk om te doen, ook eng en spannend natuurlijk, maar ze focust zich nu op school. Ze probeert de draad van haar gewone leven weer op te pakken en had alle tijd en energie nodig om zich voor te bereiden op de schoolexamens. Die heeft ze goed gemaakt.”
Hoe begon dit verhaal? De Ghanees/Nigeriaanse, in Libië geboren Afia Victoria Gyarko (16) vertelde in maart 2024 in Het Parool hoe het is om ongedocumenteerd in Amsterdam te leven en hier naar school te gaan. Haar ervaringen riepen veel reacties op bij lezers. Lees hier Victoria’s verhaal: ‘Ik wil niet bang zijn voor politie, ik wil leuke dingen doen met mijn vriendinnen.’
Nu het stof is neergedaald, is het echter tijd om te kijken wat al die publiciteit heeft opgeleverd. Van alle kanten kreeg Victoria hulp aangeboden, en veel lezers wilden geld overmaken om haar te steunen. Maar dat bleek ingewikkelder dan het leek.
Omdat Victoria geen paspoort of bsn-nummer heeft, kan ze geen bankrekening openen, zoals ze zonder papieren ook niet in aanmerking komt voor hulp van de Voedselbank. Deze week besloot een van de kerken in Zuidoost een aparte rekening open te stellen voor een crowdfunding ten behoeve van een studiefonds voor Victoria.
Het verhaal in de krant trok ook de aandacht van een advocatenechtpaar op de Zuidas. Victoria en haar vader Nana Gyarko hadden al drie jaar een advocaat in de Bijlmer, maar die wist bij de immigratiedienst IND geen potten te breken. De twee nieuwe advocaten hebben een immigratieadvocaat ingeschakeld die gaat onderzoeken of een procedure bij de IND kans van slagen heeft.
Op een brief die de school aan de IND heeft geschreven, is nooit een reactie gekomen. Devis: “We hebben de IND uitgelegd dat het hier om een meisje gaat dat al elf jaar in Nederland woont, het goed doet op school en gedreven is om maatschappelijk werk te doen. Nu we geen antwoord hebben gekregen, hopen we dat de advocaat iets kan bereiken.”
Betere informatievoorziening
In Het Parool vertelde Victoria dat ze niet mee kon met een schoolreisje naar Tsjechië omdat ze daarvoor geen geld had, maar dat berust op een misverstand, zegt Devis. “We vragen een vrijwillige bijdrage aan de leerlingen, maar wie het niet kan betalen, mag gewoon mee. Victoria bleef thuis omdat we bang waren dat ze in Tsjechië zou worden opgepakt.”
Devis: “Pas nu ben ik erachter gekomen dat via het Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt bij de IND een visum voor de terugreis kan worden aangevraagd. Ze had dus gewoon mee kunnen gaan.”
Het is maar een voorbeeld van de problemen waar scholen tegenaan lopen, zegt Devis. De schoolleider, die op het Ir. Lely Lyceum de havo-bovenbouw onder haar hoede heeft, is daarom achter de schermen bezig om de informatievoorziening over ongedocumenteerde leerlingen te stroomlijnen.
Devis: “Er bestaan allerlei regelingen voor deze groep, maar de informatie is heel diffuus. Ik had voortdurend het gevoel dat we opnieuw het wiel aan het uitvinden zijn, terwijl dit probleem toch echt niet van vandaag of gisteren is. Er zijn veel instanties die zich voor de scholieren inzetten, maar het zijn allemaal eilandjes; niemand die het geheel overziet.”
Praktische handleiding voor scholen
Er zijn inderdaad allerlei voorzieningen: jongeren zonder paspoort kunnen een beroep doen op fondsen voor leer- en sportmiddelen, medische zorg of op het stagebureau van de gemeente. Ook kunnen ze gratis lid worden van de bibliotheek. Met het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Amsterdam-Diemen en de gemeente is nu afgesproken dat alle regelingen en voorzieningen worden geïnventariseerd en met een praktische handleiding aan alle scholen worden aangeboden.
Ook zullen scholen worden geïnformeerd over de pilot (in 2022 van start gegaan) die ervoor moet zorgen dat ongedocumenteerde jongeren ook na de middelbare school verder kunnen studeren. De gemeente heeft daartoe een convenant opgesteld met de UvA, de VU, de HvA, Inholland en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten.
Devis is blij dat de publiciteit een nieuw beleid in gang heeft gezet. “Soms kun je een druppel op de gloeiende plaat zijn. Ik hoop dat de scholen nu gaan inventariseren hoeveel ongedocumenteerde leerlingen ze in huis hebben, zodat ze hulp op maat kunnen aanbieden. Daar was het Victoria ook om te doen; ze vecht niet alleen voor zichzelf, maar wil het ook voor andere kinderen beter maken. Iedereen heeft recht op onderwijs, maar ook op een normaal leven.”
————–
= = =
