door David Hielkema en Tim Wagemakers [ Parool – 19 mei 2022 ]
Amsterdam en Den Haag staan lijnrecht tegenover elkaar over de opvang voor uitgeprocedeerde asielzoekers. Het kabinet wil die voortaan alleen beschikbaar stellen aan diegenen die meewerken aan hun terugkeer. Wethouder Rutger Groot Wassink weigert dat.
De opvang van ongedocumenteerde asielzoekers staat in één klap onder druk. Verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink (Vluchtelingen) is al enkele maanden in gesprek met staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) om de opvang voort te zetten, maar zegt ‘geen enkele aanwijzing te zien’ er op korte termijn met Den Haag uit te komen.
Van der Burg wil dat ongedocumenteerde asielzoekers alleen in de speciale 24-uurs opvang mogen verblijven als ze meewerken aan terugkeer naar hun land van herkomst. Groot Wassink wil juist dat mensen in de opvang ook andere opties kunnen verkennen, zoals het doen van een nieuwe asielaanvraag in Nederland of in een ander land – zoals nu ook het geval is.
Volgens Groot Wassink zullen ongedocumenteerde asielzoekers met de nieuwe plannen van Van der Burg geen gebruik meer maken van een opvanglocatie. Hij vreest dat grote groepen ongedocumenteerden weer uitzichtloos door de stad zullen trekken. “Iedereen die iets van dit dossier weet, zal zeggen dat dit niet werkt. Ik ga absoluut niet aan de plannen van het kabinet meewerken. Het is totaal onverantwoord. Wat wil deze VVD-staatssecretaris dan? Dat er in Amsterdam weer meer gekraakt wordt?”
De Amsterdamse wethouder wordt onder meer gesteund door GroenLinkswethouders uit de gemeenten Eindhoven en Groningen, waar deze speciale opvang voor ongedocumenteerden ook is gerealiseerd.
Regeerakkoord
Vóór de invoering van de speciale 24-uursopvang in 2018, ook wel de Landelijke Vreemdelingenvoorzieningen (LVV) genoemd, zwierven onder de naam We Are Here groepen door de stad. Met de pilot van de LVV’s in vijf gemeenten, die eind dit jaar afloopt, werd een belangrijke stap gezet om rust tussen kabinet en gemeenten rond dit dossier te creëren. In de LVV krijgen ongedocumenteerden anderhalf jaar de tijd om te werken aan hun toekomstperspectief.
Van der Burg zegt vast te houden aan het regeerakkoord dat in december werd gesloten, waarin staat dat de LVV ‘altijd gericht’ moet zijn op terugkeer. De staatssecretaris, die zich als oud-wethouder van Amsterdam (2010-2018) de situatie met We Are Here in de stad nog goed herinnert, hoopt eruit te komen met Groot Wassink, maar geeft geen garanties. “Het is niet op voorhand te garanderen dat dit succesvol afgerond gaat worden. Ik ga me daar wel voor inzetten.”
Als Amsterdam en Den Haag er niet uitkomen, heeft dat grote financiële gevolgen. Vorig jaar betaalde het rijk zo’n 4,9 miljoen euro mee aan de kosten van de opvang en in de afgelopen vier jaar zo’n 15 miljoen euro. Groot Wassink, die momenteel onderhandelt over een nieuw coalitieakkoord met PvdA en D66, beseft dat het mislukken van de gesprekken consequenties zal hebben. “Als we er niet uitkomen, levert dat een gat op dat we moeten zien te dichten. Met een opvang in sterk afgeslankte vorm bijvoorbeeld.”
Kritiek
In totaal zijn de afgelopen 3,5 jaar bijna 700 ongedocumenteerden opgevangen in de 24-uursopvang. Van degenen die de opvang hebben verlaten, is voor 94 personen een ‘duurzame oplossing’ gevonden – hun asielaanvraag werd goedgekeurd, zij konden een nieuwe aanvraag doen of gingen terug naar hun land van herkomst. Een groot deel van de uitstromers, circa 40 procent, kwam ‘zonder enig perspectief’ weer op straat terecht.
Vanuit de Amsterdamse oppositie, met name VVD en JA21, klinkt veel kritiek op die cijfers. Volgens Groot Wassink zijn de cijfers niet ontmoedigend. “We hebben een groep ongedocumenteerde Amsterdammers perspectief weten te bieden en bestuurlijke rust gecreëerd. Dat dreigt Van der Burg nu kapot te maken.”
De stroeve gesprekken tussen Den Haag en Amsterdam komen op een slecht moment, mede omdat rijk en stad elkaar nog hard nodig zullen hebben rond bijvoorbeeld de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Het kabinet kijkt daarbij namelijk ook nadrukkelijk naar Amsterdam. Groot Wassink steunt het rijk hierin, maar hij zal daar ook steun voor terug verwachten.
– – –
= = =
