In 1987 was padre Theo Beusink een van de oprichters van de Taakgroep Vluchtelingen. Vanaf 1992 kwam Carmen Perez samen met hem naar de vergaderingen, en sindsdien hebben zij, meestal samen, aan vrijwel al onze bijeenkomsten deelgenomen.
Er was een periode waarin binnen de Taakgroep de gedachte dominant was dat het vreemdelingenbeleid van de overheid nu eenmaal democratisch tot stand gekomen was en daarom niet ter discussie kon staan. De praktische hulp aan vluchtelingen, met name afgewezen asielzoekers, was gericht op de vraag waar de overheid fouten had gemaakt in de procedure, zodat daarover opnieuw geprocedeerd kon worden. Dat was voor velen succesvol. – Maar Theo vond dat niet voldoende: hij wilde ook het beleid van de overheid als zodanig kritisch benaderen en verbeteren.
Hij verwees regelmatig naar ervaringen en lessen uit het werk in Casa Migrante. Hij leerde ons dat we vluchtelingen als subject van hun eigen actie moeten zien: zij bepalen zelf wat ze willen, waar ze van dromen en wat hun doelen zijn. Onze steun en praktische hulp moet daaraan beantwoorden, opdat zij meer subject worden van hun problematiek, meer baas over eigen leven.
De groep afgewezen asielzoekers die ruim zes geleden een publieke actie begon onder de naam Wij Zijn Hier, verblijvend in kraakpanden, kregen vaak bezoek van Theo – om kennis te maken, samen een sjekkie te roken, te luisteren naar hun verhalen, en hen een hart onder de riem te steken. Zijn pastorale aandacht vertaalde hij in de Taakgroep in een warm pleidooi voor deze mensen. Velen waren uit vreemdelingendetentie op straat gezet, – Theo protesteerde hier fel tegen, zei dat de kerken dan hulp moeten bieden (zoals ook gebeurde), maar dat de kerken tegelijk moeten eisen dat de overheid een verblijfsvergunning geeft aan mensen die onuitzetbaar zijn. Citaat: “We moeten de overheid op zijn nek zitten.”
Hij zag voor zichzelf en de Taakgroep een rol van kritisch intermediair, tussen vluchtelingen enerzijds en kerken en politiek anderzijds. De taak van de Taakgroep formuleerde hij als: “het bewaken van en opkomen voor bijbelse gerechtigheid in de samenleving.”
Kerken behoren barmhartigheid te prediken en in praktijk te brengen, maar dat mag geen alibi zijn voor de overheid om achterover te leunen. Want de overheid heeft een zorgplicht voor ieder die hulp nodig heeft. Theo was dan ook blij met de uitspraak van het Europese Comité voor Sociale Rechten, dat stelde dat de overheid verantwoordelijk is voor hulp aan ieder op haar grondgebied. Hij was dan ook vol lof voor de initiatiefnemers [Geesje Werkman van Kerk in Actie en advocaat Pim Fischer] die om deze europese uitspraak gevraagd hadden.
Theo zag scherp het belang van luisteren naar persoonlijke ervaringen van vluchtelingen enerzijds en het benaderen van verantwoordelijke politici anderzijds. Dat deed hij zelf dan ook: zo schreef hij vorig jaar een brief aan de burgemeester van Amstelveen ter verdediging van de WijZijnHier-groep die daar een pand gekraakt had.
Hij schreef samen met Carmen diverse brieven aan de Taakgroep, om een oplossing voor een kwestie uiteen te zetten en te bepleiten dat we dat naar een landelijk niveau zouden doorgeven. Daarbij wilde hij niet blijven staan bij een appel op medelijden of gedogen, maar hij wilde andere betere wetgeving, zodat de overheid meer zou handelen overeenkomstig bijbelse gerechtigheid.
Bij alle kritiek die mogelijk was op de Turkije-deal zag hij ook een positieve kant: er zou meer hulp komen in de regio voor de vluchtelingen die te arm waren om de reis naar Europa te betalen; dat strookte met de ‘voorkeursoptie voor de armen’, een centrale notie uit de bevrijdingstheologie.
Om onze deskundigheid te vergroten adviseerde hij ons om bepaalde actuele boeken over migratie te lezen. En hij bracht op onze agenda het 20Punten Actieplan van het Vaticaan over migranten en vluchtelingen. Dit document was de bijdrage vanuit Rome aan de wereldwijde bezinning op migratie die vorig jaar uitmondde in het Pact van Marrakesh.
Zo combineerde hij praktisch pastoraat mèt strategisch overleg mèt kritische reflectie, altijd met zichtbare passie. We zijn heel dankbaar voor zijn leven, voor zijn gedrevenheid voor de mensen die hem aan het hart gingen, voor zijn vele waardevolle bijdragen aan de Taakgroep.
Wat zullen we hem missen!
Zie ookTheo Beusink (1932-2019): beschermheer van Spaanstalig Amsterdam, op:
