Het Gelagkamer Overleg tbv Ongedocumenteerden in Amsterdam (onder voorzitterschap van Gerhard Scholte, vrz. Taakgroep Vluchtelingen) uitte in een brief aan de leden van de Amsterdamse Gemeenteraad zijn zorgen over de toename van het aantal jonge ongedocumenteerden dat op straat leeft. Dat is sowieso onwenselijk, maar met de winter op komst volstrekt onverantwoord. Bovendien betreft het vaak alleenstaande jongeren, die extra kwetsbaar zijn voor uitbuiting en om in verkeerde circuits terecht te komen.
Amsterdam, 30 oktober 2018
Geachte leden van de gemeenteraad,
Nu u weer teruggekomen bent van het herfstreces willen wij met u onze grote zorgen delen over de huidige positie van ongedocumenteerden in Amsterdam.
De onderstaande organisaties merken de afgelopen weken een duidelijke toename van dakloze jonge mensen (leeftijd t/m 25 jaar) waarvan het merendeel uit Eritrea komt en een Dublinclaim Italië heeft.
Sommigen van hen vluchtten als tieners uit Eritrea om niet in het leger te moeten dienen en worden in Italië als meerderjarig aangemerkt. In Nederland aangekomen blijkt vervolgens dat er toch onduidelijkheid hierover is en melden ze dat ze minderjarig zijn. Vanwege de veronderstelde leeftijd door Italië werkt de Nederlandse overheid niet mee aan opvang voor deze groep en wenst ze over te dragen aan het eerste land van aankomst in Europa.
Teruggaan naar Italië is voor deze groep jonge mensen niet bespreekbaar vanwege het ontbreken van adequate opvang, medische hulp en/of juridische bijstand. Veiligheid en bescherming is wat ze nodig hebben, na anderhalf jaar vervalt de Dublinclaim en kunnen zij een asielaanvraag in Nederland opstarten.
De rechtbank in Den Haag heeft op 18 oktober een uitspraak gedaan waarin zij het terugsturen van een Eritrese Dublinclaimant naar Italië blokkeert. Dit wordt ingegeven door het decreet van de (nieuwe) Italiaanse overheid van 24 september 2018 waarin de toegang tot opvanglocaties voor kwetsbare asielzoekers wordt beperkt. Dit decreet roept volgens de rechtbank vragen op over structurele tekortkomingen in het opvangsysteem van Italië.
Het Dublinverdrag is natuurlijk onderdeel van Europees migratiebeleid, maar Amsterdam wordt er nu mee geconfronteerd en zal moeten handelen. Deze jonge, dakloze ongedocumenteerden zijn kwetsbaar voor uitbuiting en lopen het risico in de verkeerde circuits te belanden. Hiervan zijn al enkele schrijnende verhalen opgetekend in de media (AT5, Parool, NRC).
Bij het Vreemdelingenloket is het niet duidelijk waarom sommige mensen wel en andere mensen niet worden doorverwezen naar de TOO (Tijdelijke Opvang Ongedocumenteerden locatie Havenstraat, na 1 november in de Derkinderenstraat, LolaLuid). Conform het gemeentelijk beleid worden mensen ook niet doorverwezen naar GGD en er vindt zo geen screening op kwetsbaarheid plaats. Voor organisaties die betrokken zijn is er veel onduidelijkheid over de criteria tot toegang die het Vreemdelingenloket hanteert en het lijkt erop dat regels steeds veranderen. In geval van medische klachten kunnen mensen een artsenbriefje overleggen, maar het is onduidelijk wat daar in moet staan. De behandelende arts kan hier vervolgens vanwege medisch beroepsgeheim geen verklaring over geven. Wij vragen ons af wie uiteindelijk een oordeel over het criterium ‘medische noodzaak tot toegang TOO’ geeft?
Zodra mensen niet worden doorverwezen door het loket en dus geen opvang hebben, zoeken hulpverleners en organisaties weliswaar naar mogelijkheden voor bedden maar lopen tegen een grens aan wat in een alternatief (bestaand naast gemeentelijke opvang) netwerk mogelijk is op dit moment.
Wij waarderen het dat de wethouder ons allen uitnodigt om mee te denken in een drietal werksessies over het nieuw te vormen beleid rondom 24-uurs opvang voor mensen van de Bed-Bad-Brood, Tijdelijke Opvang Ongedocumenteerden (TOO), Wij Zijn Hier en dat deze ongedocumenteerde Amsterdammers ook zelf in overleg gaan met de gemeente over wat zij adequate opvang en begeleiding vinden; maar tegelijkertijd zien we op dit moment de urgentie met betrekking tot de jonge mensen met Dublinclaim die noodgedwongen op straat slapen bij gebrek aan opvang.
We vragen u om met ons mee te denken, dit te agenderen in de gemeenteraadsvergadering en per direct op te roepen om ruimte beschikbaar te stellen voor noodopvang voor deze groep. De winteropvang gaat pas op 1 december open en deze nijpende situatie vraagt om maatregelen. Tevens roepen we u op in uw eigen partij op Europees en landelijk niveau aandacht te vragen voor herziening van de Dublin-regels.
Wij gaan graag met u het gesprek aan wat er op korte termijn mogelijk is.
Met vriendelijke groet,
Amsterdam City Rights Team,
Anne van Schaik, ASKV / Steunpunt Vluchtelingen,
Cor Ofman, Stap Verder,
Gerhard Scholte, Taakgroep Vluchtelingen Raad van Kerken Amsterdam.
