Beleidsplan Raad van Kerken Amsterdam 2019-2020
Samen Kerk in Amsterdam
Ter inleiding
23 oktober 2019 is het 50 jaar geleden dat de Raad van Kerken Amsterdam werd opgericht. Dat gebeurde in een tijd dat er sprake was van een sterk oecumenisch elan,
midden in de jaren van maatschappelijke veranderingen, ook in Amsterdam. De Raad profileerde zich vooral met een Operationeel Team, bestaande uit pastores uit diverse kerken die zich daarvoor voor een deel van hun tijd inzetten, dat actief was op het gebied van diverse maatschappelijke vraagstukken. In 2001 is dat Operationeel Team ontmanteld. Slechts de Taakgroep Vluchtelingen bleef bestaan, het Drugspastoraat namens de kerken had zich inmiddels verzelfstandigd.
Na 2001 bleef de Raad als oecumenisch verband wel bestaan (met inmiddels meer lidkerken dan in het begin), maar de Raad was minder actief en raakte in en buiten de kerk uit beeld. Sinds eind 2014 een nieuw Dagelijks Bestuur aantrad, is er sprake van een nieuw elan. In de beleidsperiode 2015-2016 werd vooral aandacht besteed aan de interne organisatie. In de daaropvolgende beleidsperiode (2017-2018) trad de Raad meer naar buiten. We organiseerden een aantal nieuwe activiteiten, of waren actief betrokken bij activiteiten in een breder kerkelijk en interreligieus verband. De voortgangsrapportage doet daar verslag van. Zo raakte de Raad meer in beeld. Een aantal nieuwe kerkgemeenschappen zocht aansluiting bij de Raad.
In alle bescheidenheid die ons past (we zijn nu geheel een vrijwilligersorganisatie; de rol van de kerken in de samenleving is anders geworden; de drive achter oecumenische samenwerking is minder sterk), wil de Raad van Kerken Amsterdam in de komende twee jaar de lijn van de afgelopen jaren voortzetten en wat in gang gezet is verder uitbouwen. Wat wij willen vatten we samen in het motto: Samen Kerk in Amsterdam.
In dit beleidsplan geven we aan hoe wij daar in de komende jaren gestalte aan willen geven:
– in de Algemene Vergadering van de Raad
– in onze activiteiten
– in het contact met onze lidkerken en de raden van kerken in de wijken
– in het bredere verband van christelijke geloofsgemeenschappen in de stad
– in onze betrokkenheid bij de stad
– in verbondenheid met de landelijke en wereldwijde oecumene.
Dit beleidsplan is tot stand gekomen na verschillende vormen van consultatie van en gesprek in de Algemene Vergadering van de Raad van Kerken Amsterdam, voorbereid en uitgewerkt door het Dagelijks Bestuur.
1. De Algemene Vergadering
Het “Samen Kerk in Amsterdam” zijn krijgt allereerst gestalte in de Algemene Vergadering (AV) van de Raad van Kerken Amsterdam.
De AV is de plaats waar vertegenwoordigers van de lidkerken en de (onafhankelijke, door de AV benoemde) leden van het Dagelijks Bestuur samen komen, met vertegenwoordigers van de taakgroepen, van de raden van kerken in de wijken en vertegenwoordigers van verwante organisaties.
De AV is allereerst de plaats om elkaar te ontmoeten, met elkaar in gesprek te gaan, de voortgang en evaluatie van de activiteiten te bespreken.
De AV is daarnaast het beleidsbepalend orgaan van de Raad.
De AV stelt ook het financieel beleid vast en controleert het beheer van de financiën.
De AV heeft een aantal voornemens voor de komende twee jaar
- De AV blijft zes keer per jaar samenkomen, op de derde donderdag van de oneven maanden (met juni ipv juli).
Eén keer in het jaar (in juni) is de AV te gast bij één van de lidkerken.
De andere AV´s zijn op een vaste plek. Dat blijft voorlopig de Doopsgezinde Singelkerk. Er kan worden besloten een enkele keer elders te vergaderen.
Het DB ziet om naar een alternatieve vergaderruimte, die meer flexibel te gebruiken is. Voorwaarde is wel dat deze ruimte centraal gelegen is en goed te bereiken is per OV.
- De AV zoekt naar een beter evenwicht tussen de te bespreken agendapunten en de ruimte voor ontmoeting en gesprek.
Een half uur voorafgaand aan de vergadering kunnen de leden elkaar al informeel ontmoeten.
Nog meer dan tot nu toe wordt geprobeerd mededelingen vanuit DB, lidkerken en taakgroepen zoveel mogelijk voorafgaand aan de vergadering schriftelijk te doen.
- Zeker drie keer per jaar zal een theologisch, ethisch, kerkelijk en/of maatschappelijk actueel onderwerp worden besproken. De AV heeft voorkeur voor een aantal thema´s uitgesproken. Van deskundigheid van binnen of buiten de AV wordt bij de voorbereiding of introductie gebruik gemaakt. Bij het bezoek aan één van de lidkerken zorgt de ontvangende gemeenschap voor een inhoudelijk gespreksonderwerp. Het accent zal liggen op de onderlinge uitwisseling van gedachten, in de vorm van dialoog.
2. Activiteiten
Het “Samen Kerk in Amsterdam” zijn krijgt daarnaast gestalte in een aantal activiteiten die de Raad van Kerken Amsterdam zelf organiseert of waar de Raad in participeert.
Deze activiteiten kunnen aan een of meer aspecten bijdragen:
– dat leden uit onze geloofsgemeenschappen elkaar ontmoeten en elkaar als persoon en geloofsgemeenschap leren kennen.
– dat de Raad zich profileert in kerkelijk Amsterdam
– dat de Raad zijn betrokkenheid bij de stad toont.
Een aantal activiteiten die de Raad van Kerken Amsterdam zelf wil organiseren zijn:
- ontmoetingsbijeenkomst(en), waarin leden uit de geloofsgemeenschappen die lid zijn van de Raad (of ook uit andere geloofsgemeenschappen) elkaar ontmoeten en kennis kunnen maken met elkaar en de Raad van Kerken Amsterdam.
(een voortzetting van de eerste netwerkbijeenkomst van mei 2017)
- een zangbijeenkomst, waarin koren uit de lidkerken liederen zingen uit hun eigen traditie en de bezoekers met elkaar zingen en vieren.
(een voortzetting van het korenfestival op Bevrijdingsdag 2018)
- de Nicolaasviering, een oecumenische vesper bij het begin van de advent, rond de feestdag van Sint Nicolaas, heilige in onze kerken en schutspatroon van Amsterdam
(een voortzetting van de eerste Nicolaasviering in 2018)
De Raad van Kerken Amsterdam staat open voor en zoekt samenwerking met andere (kerkelijke, interreligieuze en maatschappelijke) organisaties voor het organiseren van activiteiten als:
- bijeenkomsten rond een actueel maatschappelijk thema
- publieke manifestaties
- vredeswandeling/ Walk of Peace
Zie daarvoor ook 6.
De Raad van Kerken Amsterdam geeft graag bekendheid aan en werkt indien gevraagd en voor zover mogelijk mee aan activiteiten van of vanuit de lidkerken die oecumenisch of maatschappelijk van belang zijn.
3. Contact met de lidkerken en de raden van kerken in de wijken
Om “Samen Kerk in Amsterdam” te kunnen zijn is het belangrijk de band te onderhouden en te versterken met de lidkerken, aandacht te hebben voor, betrokkenheid te tonen bij de afzonderlijke geloofsgemeenschappen en omgekeerd aandacht en betrokkenheid te vragen van de lidkerken bij de Raad van Kerken Amsterdam.
De Raad wil daaraan bijdragen door:
- Bezoek van leden van het Dagelijks Bestuur (DB) aan de lidkerken. In overleg met de vertegenwoordiger(s) wordt een passende vorm gezocht: gesprek met leden van het bestuur, presentatie van het werk van de Raad , bijwonen van een viering met nagesprek.
- Het op uitnodiging van en voor zover mogelijk bijwonen van bijzondere bijeenkomsten van de lidkerken door leden van het DB (mogelijk ook andere leden van de AV).
- Met een delegatie uit de Algemene Vergadering (en mogelijk andere belangstellenden) een viering bij een van de lidkerken bij te wonen en daaraan deel te nemen. Aansluitend biedt de ontvangende kerk de gelegenheid tot een ontmoeting met leden uit de geloofsgemeenschap.
Dit “kerkenpad” langs de lidkerken begon de Raad in 2018. Ieder jaar wil de Raad zo drie geloofsgemeenschappen bezoeken.
- Betrokkenheid vanuit de Raad te tonen in dagen van bijzondere vreugde en verdriet bij de lidkerken.
- De lidkerken waar mogelijk te ondersteunen of te bemiddelen in ondersteuning bij vragen die van belang zijn voor die geloofsgemeenschap.
- Over het werk van de Raad te communiceren door een geregelde nieuwsbrief, via de website en Facebook.
Via deze media kunnen lidkerken ook informatie doorgeven over activiteiten van hun geloofsgemeenschap die oecumenisch van breed belang zijn.
De Raad van Kerken Amsterdam waardeert de oecumenische samenwerking in verschillende wijken in de stad. Die krijgt onder andere gestalte in vieringen en bijeenkomsten in het kader van de Week van Gebed voor de eenheid en de interkerkelijke vredesweek. Dat draagt bij aan “Samen Kerk in Amsterdam” zijn.
Aan het onderhouden en versterken van de band met de raden van kerken en andere oecumenische verbanden in de wijken wil de Raad van Kerken Amsterdam bijdragen door
- Zich op de hoogte te (laten) houden over het werk van deze wijkraden.
- Bezoek van het DB aan de wijkraden of bijzondere activiteiten van de betreffende raad.
- De wijkraden uit te nodigen een vertegenwoordiger naar de Algemene Vergadering van de Raad te zenden.
- Bekendheid te geven aan samenkomsten in de Week van Gebed voor de eenheid en andere activiteiten van de wijkraden via de nieuwsbrief en website van de Raad.
4. Contact en samenwerking met andere (koepels van) kerken en christelijke geloofsgemeenschappen en de theologische opleidingen in de stad
De Raad realiseert zich dat slechts een deel van de kerken en christelijke geloofsgemeenschappen betrokken is bij zijn organisatie en activiteiten.
De Raad hecht waarde aan contact met andere christelijke geloofsgemeenschappen.
“Samen Kerk in Amsterdam” ziet de Raad dan ook in breder verband.
Vanuit deze situatie:
- Staat de Raad open voor kerken en christelijke geloofsgemeenschappen die zich willen aansluiten bij de Raad en de missie van de Raad kunnen onderschrijven en financieel willen bijdragen aan het werk van de Raad.
- Staat de Raad open voor en zoekt zelf contact en samenwerking met andere (koepels van) kerken en geloofsgemeenschappen in Amsterdam. Zo onderhoudt de Raad contact of zoekt dat met o.a. SKIN Nederland, de Pentecostal Council of Churches, Amsterdam in Beweging voor Jezus Christus, de Amsterdam Council of Christian Leaders.
- Staat de Raad open voor en zoekt naar vormen van samenwerking met de in Amsterdam gevestigde theologische universiteiten, faculteiten en hogeschool.
De Raad maakt gebruik van de daar aanwezige kennis over thema´s die in de AV of bij activiteiten aan de orde worden gesteld.
Waar mogelijk steunt de Raad onderzoek naar kerkelijk leven in Amsterdam.
- De Raad draagt actief bij en werkt samen met andere koepels en de theologische faculteit van de VU aan het – mede op initiatief van de Raad ontwikkelde – project te komen tot een “Gids van christelijke geloofsgemeenschappen in Amsterdam e.o.”. Dit project moet in eerste instantie leiden tot de totstandkoming van een digitaal bestand, dat ook wordt bijgehouden, en zo mogelijk ook tot publicatie in boekvorm.
5. De Raad in het publieke domein
Als Raad van Kerken Amsterdam zijn we “Samen Kerk in Amsterdam”.
Onze kerken en geloofsgemeenschappen hebben hun plaats in de Amsterdamse samenleving, die mede is vormgegeven door het christelijk cultureel erfgoed.
Wij ervaren en waarderen dat het in veel opzichten goed leven is in onze stad.
Als kerken en geloofsgemeenschappen dragen wij daaraan bij.
De ontwikkeling van de stad gaat ons aan het hart.
De Raad weet zich geroepen om de christelijke waarden van barmhartigheid en gerechtigheid uit te dragen en daarvoor uitdrukkelijk op te komen en daarmee
bij te dragen aan een goed samenleven in een stad met mensen van culturele, religieuze, levensbeschouwelijke en sociaaleconomische diversiteit.
De Raad wil de komende jaren – naast een voortzetting van de inzet die de Raad ten aanzien van verschillende maatschappelijke vraagstukken al kent (zie verder hieronder) – nog meer zijn plaats in het publieke domein innemen door:
- in de Algemene Vergadering nadrukkelijker aandacht te besteden aan hoe wij de Amsterdamse samenleving ervaren; in wat we er in waarderen en willen vasthouden, maar ook in wat ons zorgen baart, als we ervaren dat bepaalde groepen in de samenleving tekort komen of lijden.
- de lidkerken op te roepen deel te nemen aan het publieke debat in de stad, zoals dat plaats vindt in debatcentra en in de media.
- te bepalen welk(e) specifiek maatschappelijk(e) vraagstuk(ken) in de Amsterdamse samenleving aan de orde gesteld moet(en) worden,
daarbij aan te sluiten bij wat zijn lidkerken en andere geloofsgemeenschappen of universiteit/ hogeschool daarin ontwikkelen
en te stimuleren dat de lidkerken en theologische opleidingen daarin samen optrekken
en samenwerking zoeken met de debatcentra in de stad.
- meer contact te zoeken met de Amsterdamse overheid, leden van, partijen in de gemeenteraad en het college van B&W en zo meer met elkaar in gesprek te komen
en daarbij te stimuleren dat de gemeentelijke overheid de Raad en de lidkerken en andere religieuze organisaties consequenter benadert om bij te dragen aan de ontwikkeling van de stad.
De totstandkoming van een “Gids christelijke geloofsgemeenschappen in Amsterdam e.o.” is mede bedoeld om de overheid inzicht te geven in het bestaan van deze gemeenschappen.
- de scheiding van Kerk en Staat (die mede in het belang is van de kerk), uitdrukkelijk uit te dragen en te bepleiten dat deze de gestalte krijgt van een inclusieve neutraliteit,
waarbij van de overheid een open houding wordt verwacht ten aanzien van de bijdrage van religieuze en levensbeschouwelijke organisatie aan de samenleving,
uitdrukkelijk te waarderen waarin dit al gebeurt
en in dat kader te bepleiten hoe een vervolg kan worden gegeven aan het in november 2017 door een aantal wethouders georganiseerde symposium “Geloven in de stad”.
De Raad kent een Taakgroep Vluchtelingen.
De Taakgroep komt op voor een humaan beleid met betrekking tot vluchtelingen (asielzoekers, vluchtelingen met verblijfsstatus en ongedocumenteerden), met als leidraad christelijke waarden en internationale verdragen.
De Taakgroep informeert en bemoedigt kerken en christelijke geloofsgemeenschappen (in het bijzonder die welke bij de Raad van Kerken Amsterdam zijn aangesloten) in hun betrokkenheid bij vluchtelingen in de stad/ hun stadsdeel.
De Taakgroep biedt christelijke organisaties die zich inzetten voor vluchtelingen de gelegenheid kennis en ervaring uit te wisselen, te ondersteunen en activiteiten op elkaar af stemmen.
De Taakgroep onderhoudt en zoekt samenwerking met niet-christelijke organisaties die zich voor vluchtelingen inzetten en eigen organisaties van vluchtelingen.
De Taakgroep stimuleert samenwerking tussen de kerken en geloofsgemeenschappen en de overheid en uitvoeringsorganisaties met betrekking tot opvang en ondersteuning van vluchtelingen.
De Taakgroep spreekt zonodig de Amsterdamse overheid en politiek aan op haar beleid inzake vluchtelingen.
De Taakgroep zoekt als het zaken van landelijk of internationaal beleid gaat steun bij en samenwerking met de Projectgroep Vluchtelingen van de Raad van Kerken in Nederland
en de daarin samenwerkende organisaties.
De Taakgroep vult haar inzet voor vluchtelingen in de komende beleidsperiode als volgt in:
- De Taakgroep informeert haar achterban en andere geïnteresseerden door middel van een digitale nieuwsbrief en (nieuw) een Facebook-pagina Taakgroep Vluchtelingen van de Raad van Kerken Amsterdam over ontwikkelingen in het vluchtelingenbeleid en activiteiten van organisaties van en voor ondersteuning van vluchtelingen.
- De Taakgroep organiseert 6 x per jaar een platform-overleg voor kerkelijke organisaties die actief betrokken zijn bij de situatie vluchtelingen (in een AZC, als statushouders die in Amsterdamse wijken komen wonen en bezig zijn te integreren, of voor wie asielaanvrage – voorlopig – is afgewezen).
De Taakgroep zet zich actief in om deze organisaties bij dit overleg te betrekken.
In het bijzonder geldt dat voor organisaties verbonden met migrantenkerken en internationale kerken. Deze organisaties worden uitgenodigd hun ervaringen en daarbij opgekomen vragen in het overleg te delen.
Het overleg van de Taakgroep is mede bedoeld de deelnemers te informeren over ontwikkelingen in het asielbeleid of de theologische en praktische doordenking van de kerkelijke betrokkenheid bij vluchtelingen.
Voor dit platform-overleg kunnen ook andere organisaties of personen die actief zijn op het gebied van asielzoekers en vluchtelingen worden uitgenodigd voor overleg en om bij te dragen aan informatievoorziening en deskundigheidsbevordering.
- Vanuit de Taakgroep worden bezoeken georganiseerd aan eigen organisaties van vluchtelingen, kerkelijke organisaties die zich inzetten voor vluchtelingen en wordt deelname gestimuleerd aan bijeenkomsten van organisaties die zich plaatselijk en landelijk inzetten voor vluchtelingen of debatten over het vluchtelingenbeleid organiseren.
- De Taakgroep zet zich in het bijzonder in voor asielzoekers en vluchtelingen voor wie een menswaardige behandeling naar de opvatting van de kerken tekortschiet.
De Taakgroep denkt daarbij in het bijzonder aan ongedocumenteerden, kinderen die langer dan vijf jaar in Nederland verblijven, asielzoekers die in de knel komen vanwege hun geloof of hun seksuele geaardheid.
- De Taakgroep volgt de uitvoering van het Nieuw Amsterdams Model Ongedocumenteerden. Mede op initiatief van de Taakgroep heeft de gemeente als beleid geformuleerd: kleinschalige 24-uursopvang van ongedocumenteerden met begeleiding naar een perspectief, met recht op scholing en werkzaamheden.
Het Dagelijks Bestuur van de Taakgroep neemt deel aan het Breed Stedelijk Overleg Ongedocumenteerden en het “Gelaghkamer-overleg” van diverse organisaties, ambtenaren, raadsleden en wethouder.
- De Taakgroep draagt zo mogelijk bij aan landelijke acties in het kader van het asielbeleid, die op initiatief of met steun van de Projectgroep Vluchtelingen van de Raad van kerken in Nederland of één van de daarbij betrokken organisaties worden ondernomen.
- De Taakgroep is betrokken bij de organisatie van de jaarlijkse Allerzielenherdenking, voor vluchtelingen die aan de Europese grenzen om het leven (zijn ge)komen.
- De Taakgroep zet de Actie “Steun Ongedocumenteerden” voort, waarbij aan kerken en kerkleden wordt gevraagd om financiële steun en om hen bezigheden en activiteiten aan te bieden.
De Taakgroep kan ook acties voor financiële steun aan vluchtelingen ondersteunen.
De Raad ondersteunt de Stichting Drugspastoraat.
De Stichting verzorgt vanwege de Raad het pastoraat aan drugsverslaafden.
De Stichting is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van de Raad.
- In overleg met bestuur en pastores van de Stichting wil de Raad bijdragen aan bekendheid van het werk van het Drugspastoraat bij de lidkerken en ondersteuning van zijn werkzaamheden.
De Raad is betrokken bij vormen van interreligieuze dialoog en samenwerking, die een goed samenleven van mensen in Amsterdam in al hun ook religieuze en levensbeschouwelijke verscheidenheid wil bevorderen.
- De Raad is verbonden met de “Raad voor Levensbeschouwingen en Religies Amsterdam” (RLRA) en “Samen ÉÉN Amsterdam”, dat formeel een commissie onder de RLRA is geworden, maar dat tegelijkertijd een informeel karakter wil behouden, dat wordt gevoed vanuit de samenleving.
Vanuit een kritische houding over de wijze waarop beide organisaties de afgelopen jaren hebben gefunctioneerd en zich hebben gemanifesteerd, wil de Raad eraan bijdragen dat beide organisaties een betekenisvolle rol in de interreligieuze dialoog en samenwerking vervullen.
- De Raad neemt haar ondertekening van het “Veiligheidspact tegen Discriminatie”, dat zich keert “tegen fysiek en verbaal geweld gebaseerd op discriminatie van LHBT´ers, joden, moslims, Afro-Nederlanders en andere (minderheids)groepen”,
serieus. De Raad is vertegenwoordigd in de kerngroep van het pact, die actieve stellingname tegen geweld op discriminatoire coördineert en wegen zoekt bij te dragen aan het voorkomen daarvan.
- De Raad waardeert en ondersteunt waar mogelijk andere vormen van interreligieuze dialoog en samenwerking in de stad(sdelen), waar soms ook de overheid actief aan bijdraagt.
- De Raad onderzoekt of het landelijk model van een “Walk of Peace” (door de interkerkelijke vredesorganisatie Pax Nederland ontwikkeld en door de Raad gebruikt bij de Walk of Peace in het kader van het jubileum van de Wereldraad van Kerken), een goede vorm is om bij te dragen aan interreligieuze dialoog en samenwerking.
6. Verbonden met de bredere oecumene
Bij het vormgeven van “Samen Kerk in Amsterdam”, weet de Raad zich verbonden met de oecumenische beweging in ons land en wereldwijd.
- Het Dagelijks Bestuur onderhoudt contact met secretaris en bestuur van de Raad van Kerken in Nederland.
- De Raad draagt bij aan de communicatie over ontwikkelingen in en activiteiten van de Raad van Kerken in Nederland, o.a. door het verspreiden van de E-flits van de landelijke Raad onder de vertegenwoordigers.
- De Raad houdt de Raad van Kerken in Nederland op de hoogte van zijn activiteiten
en doet indien gewenst een beroep op de landelijke Raad die te ondersteunen.
- Het DB houdt contact met het Oecumenisch Platform Noord-Holland
en brengt zijn activiteiten onder de aandacht van de vertegenwoordigers in de Raad.
7. Een aantal voorwaarden
De Raad van Kerken Amsterdam is een organisatie die geheel afhankelijk is van vrijwillige inzet.
(Er is beperkte ondersteuning van het Kerkelijk Bureau van de PKA. De PKA betaalt zo haar lidmaatschapsbijdrage in natura)
Uitvoering van dit beleidsplan vraagt dat aan een aantal voorwaarden wordt voldaan:
- De Raad heeft een actief en competent Dagelijks Bestuur (DB). Het huidige DB kent een vacature. Aan het einde van de beleidsperiode zijn een aantal DB-leden aftredend. Ook de voorzitter zal dan terugtreden. Het is zaak tijdig naar nieuwe DB-leden te zoeken. Het DB als geheel dient representatief te zijn voor de Raad.
- Van de lidkerken wordt verwacht een vertegenwoordiger te laten deelnemen aan de Algemene Vergadering van de Raad. De voorkeur gaat uit naar een vertegenwoordiger die deel uitmaakt van het bestuur van de kerk of geloofsgemeenschap.
- Van de vertegenwoordigers wordt verwacht dat zij bijdragen aan een goede communicatie tussen de Raad en de eigen kerk of geloofsgemeenschap,
in het bijzonder de leden daarvan te stimuleren deel te nemen aan activiteiten van de Raad.
- Van de vertegenwoordigers en andere leden van de lidkerken wordt ondersteuning vewacht bij de voorbereiding van themagesprekken in de AV en van activiteiten van de Raad.
- Van de lidkerken wordt verwacht een jaarlijkse financiële bijdrage voor het werk van de Raad te betalen. De hoogte daarvan (in vier categorieën) is in 2017 vastgesteld en zal in deze beleidsperiode niet veranderen.
- De Raad heeft een webmaster voor het goed en actueel bijhouden van de website en het gebruik van andere sociale media.
Aldus vastgesteld in de Algemene Vergadering van de Raad van Kerken Amsterdam van 17 januari 2019